حسابداری نفت و گاز شامل ثبت و گزارش مالی فعالیت‌های مربوط به اکتشاف، توسعه، تولید و فروش منابع طبیعی مانند نفت خام و گاز طبیعی است. این حسابداری از نظر مفاهیم و روش‌ها با حسابداری عمومی تفاوت‌هایی دارد که به ویژگی‌های خاص صنعت نفت و گاز مربوط می‌شود. برای مثال، در حسابداری نفت و گاز، باید تصمیم گرفت که چگونه هزینه‌های اکتشافی و توسعه‌ای را سرمایه‌گذاری یا هزینه کرد، چگونه دارایی‌های نفت و گاز را استهلاک کرد، چگونه ارزش ذخایر نفت و گاز را ارزیابی کرد و چگونه از مقررات و استانداردهای حسابداری مربوط به صنعت نفت و گاز پیروی کرد.
در حال حاضر، دو روش قابل قبول برای حسابداری فعالیت‌های نفت و گاز وجود دارد
روش کوشش‌های موفق (SE) و روش هزینه کامل (FC). این دو روش در نحوه ثبت هزینه‌های اکتشافی و توسعه‌ای متفاوت هستند. در روش SE، تنها هزینه‌های مربوط به عملیات موفق که منجر به کشف یا توسعه ذخایر نفت و گاز شده‌اند، سرمایه‌گذاری می‌شوند و بقیه هزینه‌ها هزینه می‌شوند. در روش FC، تمام هزینه‌های اکتشافی و توسعه‌ای، بدون در نظر گرفتن نتیجه، سرمایه‌گذاری می‌شوند. این دو روش بر نحوه گزارش درآمد خالص و جریان نقدی شرکت‌های نفت و گاز تأثیر می‌گذارند.
روش SE و FC دو روش حسابداری برای ثبت و گزارش هزینه‌های اکتشافی و توسعه ای در صنعت نفت و گاز هستند. در روش SE، تنها هزینه های مربوط به عملیات موفق که منجر به کشف یا توسعه ذخایر نفت و گاز شده اند، سرمایه‌گذاری می‌شوند و بقیه هزینه ها هزینه می‌شوند. در روش FC، تمام هزینه های اکتشافی و توسعه ای، بدون در نظر گرفتن نتیجه، سرمایه‌گذاری می‌شوند. این دو روش بر نحوه گزارش درآمد خالص و جریان نقدی شرکت های نفت و گاز تأثیر می‌گذارند.
برای مثال، فرض کنید یک شرکت نفت و گاز ۱۰۰ میلیون دلار هزینه اکتشافی و توسعه ای در یک سال داشته باشد. از این مبلغ، ۶۰ میلیون دلار مربوط به عملیات موفق و ۴۰ میلیون دلار مربوط به عملیات ناموفق باشد. در این صورت، بر اساس روش SE، شرکت ۶۰ میلیون دلار را به عنوان دارایی و ۴۰ میلیون دلار را به عنوان هزینه ثبت می‌کند. اما بر اساس روش FC، شرکت ۱۰۰ میلیون دلار را به عنوان دارایی ثبت می‌کند. این اختلاف در ثبت هزینه ها باعث می‌شود که درآمد خالص و جریان نقدی شرکت در روش SE کمتر از روش FC باشد.
در حسابداری نفت و گاز، باید از مقررات و استانداردهای مختلفی پیروی کرد که برای این صنعت تدوین شده‌اند. برخی از این مقررات عبارتند از
• مقررات مالیاتی: برای شرکت‌های نفت و گاز در کشورهای مختلف تعیین می‌شوند. این مقررات می‌توانند شامل نرخ مالیات، نحوه محاسبه سود و زیان، نحوه ارائه اظهارنامه مالیاتی و سایر موارد باشند؛
ه استانداردهای حسابداری: برای ثبت و گزارش مالی فعالیت‌های نفت و گاز توسط سازمان‌های بین‌المللی یا ملی تصویب می‌شوند. این استانداردها می‌توانند شامل روش‌های حسابداری، اصول ارزش‌گذاری، اصول افشا و سایر موارد باشند؛
• مقررات حفاظت از محیط زیست: برای کاهش تأثیرات منفی فعالیت‌های نفت و گاز بر محیط زیست و جامعه تعیین می‌شوند. این مقررات می‌توانند شامل محدودیت‌های تخلیه زباله، استانداردهای کیفیت هوا و آب، الزامات بازیافت و بازپرداخت و سایر موارد باشند.
این فقط بخشی از مقرراتی است که در حسابداری نفت و گاز باید رعایت شوند.
حسابداری علم و هنر ثبت، پردازش و ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی در مورد یک سازمان، کسب و کار یا فرد است. حسابداری به مدیران، سرمایه گذاران، بستانکاران و دیگر ذینفعان کمک می کند تا تصمیمات مالی و اقتصادی مناسب را بگیرند. حسابداری را می توان به دو شاخه اصلی تقسیم کرد: حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی.
حسابداری مالی به تهیه و انتشار گزارشات مالی استاندارد مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و جریان های نقدی می پردازد. این گزارشات برای افراد خارج از سازمان مانند سهامداران، بانک ها، مالیات و مقامات نظارتی تهیه می شوند. حسابداری مالی بر اساس قوانین و استانداردهای ملی و بین المللی انجام می شود.
حسابداری مدیریتی به تهیه و تحلیل اطلاعات مالی و عملیاتی برای استفاده داخلی مدیران می پردازد. این اطلاعات به مدیران کمک می کند تا برنامه ریزی، کنترل، ارزیابی و تصمیم گیری بهتری داشته باشند. حسابداری مدیریتی بر اساس نیازها و اهداف هر سازمان انجام می شود.
حسابداری تولیدی عبارت است از یک سیستم اطلاعاتی که از طریق شناسایی، ثبت، طبقه بندی، تلخیص و گزارشگری رویدادهای مالی مربوط به فعالیت‌های تولیدی یک شرکت، اطلاعات لازم را در اختیار مدیران، سهامداران، مالیات‌داران و سایر ذی نفعان قرار می‌دهد. حسابداری تولیدی به ارزیابی موجودی کالاها و هزینه‌های مرتبط با کالای فروخته شده می‌پردازد. این ارزیابی از میزان هزینه‌ی مواد اولیه، هزینه‌ی کارهای انجام شده طی فرآیند ساخت کالا یا مواد اولیه و در پایان محاسبه بهای تمام شده‌ی ساخت کالا یا مواد اولیه است.
برای تعیین بهای تمام شده‌ی کالا یا مواد اولیه ساخته شده، نیاز به محاسبه‌ی فعالیت‌های انجام شده داریم. که عبارتند از
• هزینه‌ی مستقیم (هزینه‌ی مواد اولیه)؛
• هزینه‌ی سربار (شامل هزینه‌های غیر مستقیم، هزینه‌ی سوخت و انرژی و غیره)؛
• هزینه‌ی دستمزد (حقوق و دستمزد کارگران و مدیران تولید).
حسابداری مدیریتی فرایندی است که در آن اطلاعات حسابداری برای کمک به مدیران در تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی، کنترل و ارزیابی عملکرد سازمان‌ها استفاده می‌شود. حسابداری مدیریتی می‌تواند شامل گزارش‌های مالی، بودجه‌ها، تحلیل‌های هزینه، ارزشیابی‌های ریسک و سایر داده‌های مربوط به عملیات سازمانی باشد. حسابداری مدیریتی به مدیران کمک می‌کند تا از منابع موجود بهترین استفاده را بکنند و به اهداف سازمانی برسند.
از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا اینجای مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما عزیزان از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدین پاسخ دهم.
1. حسابداری نفت و گاز چیست؟
همانطور که در بالای مقاله گفتم حسابداری نفت و گاز شامل ثبت و گزارش مالی فعالیت‌های مربوط به اکتشاف، توسعه، تولید و فروش منابع طبیعی مانند نفت خام و گاز طبیعی است.
2. دو روش قابل قبول برای حسابداری فعالیت‌های نفت و گاز را نام ببرید؟
روش کوشش‌های موفق (SE) و روش هزینه کامل (FC). این دو روش در نحوه ثبت هزینه‌های اکتشافی و توسعه‌ای متفاوت هستند.
3. حسابداری چیست؟
همانطور که در مقاله توضیح دادم، حسابداری علم و هنر ثبت، پردازش و ارائه اطلاعات مالی و غیرمالی در مورد یک سازمان، کسب و کار یا فرد است.
4. مقرراتی که در حسابداری نفت و گاز باید از آنها پیروی کرد را نام ببرید؟
o مقررات مالیاتی: برای شرکت های نفت و گاز در کشورهای مختلف تعیین می‌شوند؛
o استانداردهای حسابداری: برای ثبت و گزارش مالی فعالیت های نفت و گاز توسط سازمان های بین‌المللی یا ملی تصویب می‌شوند؛
o مقررات حفاظت از محیط زیست: برای کاهش تأثیرات منفی فعالیت های نفت و گاز بر محیط زیست و جامعه تعیین می‌شوند.
o و…..
