مدیریت زنجیره تامین یا SCM، فرآیندی است که در آن شرکت ها جریان کالاها و خدمات را از تأمین کنندگان تا مشتریان مدیریت می کنند. مدیریت زنجیره تامین مهم است چون می تواند به کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت، بهبود تحویل و ارتقای رضایت مشتری کمک کند. برخی از اجزای اصلی مدیریت زنجیره تامین عبارتند از: برنامه ریزی، یافتن منابع، ساخت، تحویل، عودت، چابکی، نوآوری، ارزیابی عملکرد، هم ترازی و فناوری.
مزایای مدیریت زنجیره تامین عبارتند از
• کاهش هزینه‌های لجستیک، تدارکات و نگه‌داری؛
• افزایش سرعت و کیفیت پاسخگویی به مشتریان؛
• افزایش بهره‌وری و چرخه مالی؛
• توسعه روابط بین کسب و کارها و تامین‌کنندگان؛
• تامین کالا با قیمت رقابتی.
مدیریت زنجیره تأمین شامل برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل فرآیندهایی است که از تامین مواد اولیه تا تحویل محصول نهایی به مشتری انجام میشود. مدیریت زنجیره تأمین می تواند شامل چند مرحله باشد.
به طور کلی پنج فرآیند اصلی در آن مشخص می‌شوند
• برنامه‌ریزی: در این مرحله، سازمان ها نیازها و تقاضای مشتریان را پیش بینی می‌کنند و برنامه هایی را برای تامین منابع، تولید، توزیع و خدمات پس از فروش تدوین می‌کنند؛
• تهیه: در این مرحله، سازمان ها منابع مورد نیاز خود را از تامین کنندگان مختلف تهیه می کنند و روابط قراردادی و تجاری را با آن ها برقرار می‌کنند؛
• تولید: در این مرحله، سازمان ها مواد اولیه را به محصولات نیمه کاره یا کامل تبدیل می‌کنند و کنترل کیفیت و موجودی را انجام می دهند؛
• تحویل: در این مرحله، سازمان ها محصولات را به مشتریان یا کانال های توزیع ارسال می‌کنند و فرآیندهای حمل و نقل، انبارداری و توزیع را مدیریت می‌کنند؛
• بازگشت: در این مرحله، سازمان ها بازخورد مشتریان را دریافت می‌کنند و در صورت لزوم محصولات را بازگردانده یا تعمیر می‌کنند و اقداماتی را برای بهبود کیفیت و رضایت مشتری انجام می دهند.
زنجیره تأمین شامل کلیه اطلاعات، محصولات، مواد و بودجه بین مراحل مختلف ایجاد و فروش یک محصول به کاربر نهایی است. برای مثال، اگر شما یک موبایل می خرید، زنجیره تأمین آن شامل تامین کنندگان قطعات، تولیدکنندگان موبایل، انبارها، حمل و نقل ها، فروشگاه ها و خدمات پس از فروش میشود.
هر مرحله از زنجیره تأمین می تواند شامل فعالیت هایی مانند برنامه ریزی، تهیه، تولید، تحویل، بازگشت و پشتیبانی باشد. هدف از مدیریت زنجیره تأمین این است که این فعالیت ها را به گونه ای هماهنگ و بهینه کند که هزینه ها را کاهش دهد و ارزش افزوده و رضایت مشتری را افزایش دهد.
نرم افزار مدیریت زنجیره تامین می تواند برای اهداف مختلفی مانند کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت، ارتقاء رضایت مشتری، ایجاد مزیت رقابتی و افزایش ارزش افزوده استفاده شود.
برخی از ویژگی های نرم افزار مدیریت زنجیره تامین عبارتند از
• امکان برنامه‌ریزی و پیش‌بینی تقاضا و عرضه؛
• امکان رهگیری و مدیریت موجودی ها و مواد اولیه؛
• امکان همکاری و ارتباط با تامین‌کنندگان و مشتریان؛
• امکان تحلیل و گزارش‌گیری از داده ها و عملکرد زنجیره تامین؛
• امکان انطباق با قوانین و مقررات مربوطه.
نرم افزار مدیریت زنجیره تامین می تواند به شکل های مختلفی مانند نرم افزار محلی، نرم افزار ابری، نرم افزار موبایل و نرم افزار تحت وب ارائه شود. هر کدام از این شکل ها دارای مزایا و معایب خود هستند که باید با توجه به نیازها و شرایط سازمان انتخاب شوند.
یک سازمان می تواند از نرم افزار مدیریت زنجیره تامین به نحو احسن استفاده کند
• نرم افزار را با توجه به نیازها، شرایط و هدف های خود انتخاب کند؛
• نرم افزار را با سایر سیستم های اطلاعاتی و فناوری های سازمانی هماهنگ و یکپارچه کند؛
• نرم افزار را به طور مداوم به‌روزرسانی، ارتقاء و بهینه سازی کند؛
• نرم افزار را برای برنامه ریزی و پیش‌بینی تقاضا و عرضه، رهگیری و مدیریت موجودی ها و مواد اولیه، همکاری و ارتباط با تامین کنندگان و مشتریان، تحلیل و گزارش گیری از داده ها و عملکرد زنجیره تامین و انطباق با قوانین و مقررات مربوطه استفاده کند؛
• نرم افزار را برای کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت، ارتقاء رضایت مشتری و ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان بهره گیری کند.
خیلی از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا پایان مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدید پاسخ دهم.
1- مزایای مدیریت زنجیره تامین چیست؟
• کاهش هزینه‌های لجستیک، تدارکات و نگه‌داری؛
• افزایش سرعت و کیفیت پاسخگویی به مشتریان؛
• افزایش بهره‌وری و چرخه مالی؛
• توسعه روابط بین کسب و کارها و تامین‌کنندگان؛
• تامین کالا با قیمت رقابتی.
2- ویژگی های نرم افزار مدیریت زنجیره تامین اجتماعی ؟
• امکان برنامه‌ریزی و پیش‌بینی تقاضا و عرضه؛
• امکان رهگیری و مدیریت موجودی ها و مواد اولیه؛
• امکان همکاری و ارتباط با تامین‌کنندگان و مشتریان؛
• امکان تحلیل و گزارش‌گیری از داده ها و عملکرد زنجیره تامین؛
• امکان انطباق با قوانین و مقررات مربوطه.
3- زنجیره تامین شامل چه اطلاعاتی میشود؟
شامل کلیه اطلاعات، محصولات، مواد و بودجه بین مراحل مختلف ایجاد و فروش یک محصول به کاربر نهایی است. برای مثال، اگر شما یک موبایل می خرید، زنجیره تأمین آن شامل تامین کنندگان قطعات، تولیدکنندگان موبایل، انبارها، حمل و نقل ها، فروشگاه ها و خدمات پس از فروش میشود.
4- یک سازمان چه استفاده هایی میتواند بکند از نرم افزار زنجیره تامین؟
• نرم افزار را با توجه به نیازها، شرایط و هدف های خود انتخاب کند؛
• نرم افزار را با سایر سیستم های اطلاعاتی و فناوری های سازمانی هماهنگ و یکپارچه کند؛
• نرم افزار را به طور مداوم به‌روزرسانی، ارتقاء و بهینه سازی کند؛
• نرم افزار را برای برنامه ریزی و پیش‌بینی تقاضا و عرضه، رهگیری و مدیریت موجودی ها و مواد اولیه، همکاری و ارتباط با تامین کنندگان و مشتریان، تحلیل و گزارش گیری از داده ها و عملکرد زنجیره تامین و انطباق با قوانین و مقررات مربوطه استفاده کند؛
• نرم افزار را برای کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت، ارتقاء رضایت مشتری و ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان بهره گیری کند.
2 پاسخ
فایده ای که مدیریت زنجیره تامین دارد چیست؟
مدیریت زنجیره تأمین (Supply Chain Management) فرآیند و فعالیت تأمین مواد اولیه یا اجزای سازمانی است که شرکت برای ایجاد یک محصول یا خدمات و ارائه آن کالا یا خدمات به مشتریان نیاز دارد. هدف از این حوزه مدیریتی، بهبود عملکرد زنجیره تأمین است.
مزایای مدیریت زنجیره تأمین عبارتند از:
کاهش هزینه‌ها: مدیریت زنجیره تأمین به کاهش هزینه‌های سیستم کمک می‌کند. با بهینه‌سازی فرآیندها، مواد به تعداد صحیح در مکان مناسب و در زمان مناسب تولید و توزیع می‌شوند.
افزایش مسئولیت‌پذیری در برابر مشتریان: با بهبود هماهنگی در تولید، موجودی، مکان‌یابی و حمل و نقل، شرکت‌ها می‌توانند بهترین ترکیب پاسخگویی و کارایی را برای موفقیت در بازار داشته باشند.
بهبود ارتباط زنجیره تأمین: مدیریت زنجیره تأمین باعث افزایش هماهنگی و انطباق پذیری شرکت‌ها میشود.
کاهش زمان چرخه تولید و بهبود هماهنگی: با استفاده از مدیریت زنجیره تأمین، زمان تولید کاهش می‌یابد و هماهنگی بین شرکت‌ها افزایش می‌یابد.
به طور کلی، مدیریت زنجیره تأمین بر افزایش انطباق‌پذیری و انعطاف‌پذیری شرکت‌ها تاکید دارد و دارای قابلیت واکنش و پاسخ سریع و اثربخش به تغییرات بازار است.