مالیات بر امور بیمه یک نوع مالیات غیرمستقیم است که بر روی خدمات بیمه‌ای وضع می‌شود. این مالیات به دو صورت می‌تواند اخذ شود:
مالیات بر حق بیمه: در این حالت، مالیات بر مبلغ حق بیمه‌ای که بیمه‌گزار به بیمه‌گر پرداخت می‌کند، اعمال می‌شود. مثلاً اگر نرخ مالیات بر حق بیمه ۱۰ درصد باشد و حق بیمه یک نفر ۱۰۰ هزار تومان باشد، بیمه‌گزار باید ۱۱۰ هزار تومان به بیمه‌گر بپردازد و ۱۰ هزار تومان به عنوان مالیات بر حق بیمه به دولت تعلق می‌گیرد.
مالیات بر خسارت: در این حالت، مالیات بر مبلغ خسارتی که بیمه‌گر به بیمه‌گزار پرداخت می‌کند، اعمال می‌شود. مثلاً اگر نرخ مالیات بر خسارت ۵ درصد باشد و خسارت یک نفر ۵۰۰ هزار تومان باشد، بیمه‌گر باید ۵۲۵ هزار تومان به بیمه‌گزار بپردازد و ۲۵ هزار تومان به عنوان مالیات بر خسارت به دولت تعلق می‌گیرد.
مالیات بر امور بیمه در ایران بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده تنظیم شده است.
به طور کلی، مواردی که از بیمه معاف هستند عبارتند از:
• مزایای غیرنقدی؛
• بازخرید ایام مرخصی؛
• هزینه عائله‌مندی؛
• هزینه‌های سفر و فوق العاده ماموریت؛
• عیدی و پاداش آخر سال؛
• مابه التفاوت کمک هزینه مسکن خوار و بار در ایام بیماری؛
• حق شیر؛
• پاداش نهضت سوادآموزی؛
• حق تضمین کسر صندوق.
بر اساس قوانین مالیاتی، برخی از حقوق و مزایای کارکنان از مالیات بر درآمد حقوق معاف هستند. موارد معاف از مالیات حقوق عبارتند از:
• حقوق بازنشستگی، وظیفه، مستمری پایان خدمت، خسارت اخراج، بازخرید خدمت و وظیفه، مستمری پرداختی به وراث، حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده؛
• هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل؛
• عیدی و پاداش آخر سال به میزان یک دوازدهم معافیت سالانه؛
• مزایای غیرنقدی به میزان دو دوازدهم معافیت سالانه؛
• هزینه‌های درمان (شامل دو هفتم بیمه تامین اجتماعی کارمند و بیمه‌های تکمیلی خود و اعضای خانواده)؛
• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن؛
• مزایای پرسنل نیروهای مسلح، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات، جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان؛
• پنجاه درصد مالیات حقوق کارکنان مشاغل در مناطق کمتر توسعه یافته.
معافیت سالانه که توسط دولت اعلام می‌شود و برای سال 1402 رقم 120 میلیون تومان در کل سال است.
به نظر می‌رسد که اخیراً چندین اطلاعیه جدید در سایت رسمی سازمان امور مالیاتی منتشر شده است. برخی از آنها عبارتند از:
• اطلاعیه آخرین مقررات وضع‌شده در خصوص بخشودگی جرایم و تقسیط بدهی مالیاتی؛
• اطلاعیه شماره 17- درخواست افزایش حد مجاز ماده 6 قانون پایانه های فروشگاهی از طریق سامانه ت…؛
• اطلاعیه شماره 16- قابل توجه اشخاص مشمول تبصره 5 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده؛
• تمدید مهلت سامانه مودیان به مدت یکسال-1402-حسابدار اپ.
بالاترین میزان مالیات بر حقوق در ایران برای سال ۱۴۰۱، ۳۵ درصد است. این نرخ مالیات برای درآمدهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان در ماه یا ۱۲۰۰ میلیون تومان در سال اعمال می‌شود. برای درآمدهای پایین‌تر، نرخ مالیات کمتر است و به شش پله تقسیم می‌شود.
همچنین برخی از درآمدها و مزایا از مالیات معاف هستند که در جدول زیر آمده‌اند:
شرح مبلغ معافیت ماهانه (تومان)
حقوق تا سقف ۵,۶۰۰,۰۰۰
مزایای غیرنقدی ۱,۰۰۰,۰۰۰
عیدی ۱۰,۰۰۰,۰۰۰
پاداش‌های طول سال ۱۰,۰۰۰,۰۰۰
معافیت سالانه مزایای غیرنقد ۱۲,۰۰۰,۰۰۰
به طور کلی، کلیه مزایای نقدی که کارگران دریافت می‌کنند، مشمول بیمه و مالیات هستند، مگر آنکه سازمان تامین اجتماعی یا سازمان امور مالیاتی معافیت خاصی را برای آنها اعلام کنند. مزایای غیرنقدی نیز مشمول مالیات هستند، اما مشمول بیمه نیستند.
برخی از موارد مشمول بیمه و مالیات عبارتند از:
• حقوق اصلی (ثابت)
• اضافه کار
• فوق العاده بدی آب و هوا
• محرومیت از تسهیلات زندگی
• فوق العاده محل خدمت
• فوق العاده شرایط محیط کار
• نوبت کاری
• مزایای ارزی
• ایاب و ذهاب
• و ……
برخی از موارد معاف از بیمه و مالیات عبارتند از:
• بازخرید ایام مرخصی
• هزینه عائله‌مندی
• هزینه‌های سفر و فوق العاده ماموریت
• عیدی و پاداش آخر سال
• مابه التفاوت کمک هزینه مسکن و خواربار در ایام بیماری
• پاداش نهضت سوادآموزی
• حق تضمین کسر صندوق
• خسارت اخراج و مزایا پایان کار (سنوات)
• و ……
بیمه تامین اجتماعی یک نوع بیمه است که برای حمایت از کارگران و بازنشستگان در ایران ایجاد شده است. این بیمه با پرداخت مستمری و خدمات درمانی، حقوق و رفاه بیمه‌شدگان را تضمین می‌کند.
انواع بیمه تامین اجتماعی عبارتند از
• بیمه خویش فرما؛
• بیمه کارفرمایان؛
• بیمه بیکاری؛
• بیمه دانشجویی.
به طور کلی، شما می‌توانید از 7 روش مختلف برای پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی استفاده کنید
• پرداخت از طریق سایت بیمه تامین اجتماعی و سایت بانک ها به وسیله ی اینترنت بانک ملت و اینترنت بانک رفاه کارگران؛
• پرداخت از طریق خودپرداز (دستگاه های ATM)؛
• پرداخت از طریق کدهای USSD؛
• پرداخت از طریق تلفن بانک؛
• پرداخت از طریق دستگاه های کارتخوان (P.O.S)؛
• پرداخت از طریق موبایل و با اپلیکیشن سازمان تامین اجتماعی؛
• پرداخت از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری های بیمه تامین اجتماعی.
برای هر یک از این روش ها، شما نیاز به دریافت برگه پرداخت دارید که شامل شناسه پرداخت و مبلغ حق بیمه است.
حق بیمه تأمین اجتماعی مبلغی است که کارگر و کارفرما برای استفاده از مزایای قانون تأمین اجتماعی به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌کنند. این مبلغ بر اساس حقوق و مزایای نقدی کارگر محاسبه می‌شود. نرخ حق بیمه ۳۰ درصد از حقوق مشمول بیمه است که ۲۳ درصد آن بر عهده کارفرما و ۷ درصد آن بر عهده کارگر است. برای محاسبه حق بیمه باید فرمول زیر را استفاده کنید:
حق بیمه = (تعداد روزهای کارکرد × پایه حقوق روزانه)+(حق مسکن + بن کارگری) × ۳۰%
برای سال ۱۴۰۲، پایه حقوق روزانه برای ماه‌های ۳۱ روزه ۵۴.۸۵۲.۲۶۸ و برای ماه‌های ۳۰ روزه ۵۳.۰۸۲.۸۴۰ ریال است. حق مسکن و بن کارگری هم برای تمام ماه‌های سال ۹.۰۰۰.۰۰۰ و ۱۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال است.
برای مثال، اگر شما ۲۰ روز در ماه فروردین ۱۴۰۲ کار کرده باشید، حق بیمه شما به این شکل محاسبه می‌شود:
حق بیمه=(۲۰×۵۴.۸۵۲.۲۶۸)+(۹.۰۰۰.۰۰۰+۱۱.۰۰۰.۰۰۰)×۳۰%=۲۹.۷۱۵.۱۳۶ریال
از این مبلغ، ۲۳ درصد یعنی ۶.۸۴۴.۴۷۱ ریال باید توسط کارفرما و ۷ درصد یعنی ۲.۰۷۰.۶۵۹ ریال باید توسط کارگر پرداخت شود.
ذخایر حق بیمه عبارتند از وجوهی که شرکت‌های بیمه برای ایفای تعهداتی که به موجب قراردادهای بیمه به عهده گرفته‌اند، نگهداری می‌کنند. ذخایر حق بیمه به دو دسته ذخایر خسارت و ذخایر ریاضی تقسیم می‌شوند.
ذخایر خسارت مربوط به خسارت‌هایی هستند که رویداد اتفاق افتاده است اما هنوز پرداخت نشده‌اند. ذخایر ریاضی مربوط به تعهدات آتی هستند که شرکت بیمه متعهد به پرداخت در صورت وقوع آن است.
از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا اینجای مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما عزیزان از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدین پاسخ دهم.
1. چه آیتم های حقوقی از بیمه معاف هستن؟
• مزایای غیرنقدی؛
• بازخرید ایام مرخصی؛
• هزینه عائله‌مندی؛
• هزینه‌های سفر و فوق العاده ماموریت؛
• عیدی و پاداش آخر سال؛
• مابه التفاوت کمک هزینه مسکن خوار و بار در ایام بیماری؛
• و …..
2. مالیات بر امور بیمه چگونه است؟
همانطور که در بالا گفتم مالیات بر امور بیمه یک نوع مالیات غیرمستقیم است که بر روی خدمات بیمه‌ای وضع می‌شود.
3. بالاترین میزان مالیات بر حقوق چقدر است؟
بالاترین میزان مالیات بر حقوق در ایران برای سال ۱۴۰۱، ۳۵ درصد است.
