حسابداری اختلافات چیست و کجاها استفاده میشود؟

صورت مغایرت بانکی در حسابداری

صورت مغایرت بانکی یک گزارش است که اختلاف های میان صورت حساب های بانکی و اسناد و دفاتر حسابداری موجود هر کسب و کار در زمان های مختلف را بیان میکند. این گزارش به حسابداران کمک میکند تا خطاها، تقلب ها و اشتباهاتی که در حساب های بانکی وجود دارند را شناسایی و اصلاح کنند.

عواملی که باعث ایجاد صورت مغایرت بانکی می شود

صورت مغایرت بانکی یک ابزار کنترلی است که مغایرت‌های بین حساب بانکی شرکت و صورتحساب بانکی ارائه شده توسط بانک را نشان می‌دهد. این مغایرت‌ها ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند، مانند
• تأخیر در ثبت رویدادهای مالی در دفاتر شرکت یا بانک؛
• خطاهای حسابداری یا بانکی؛
• کارمزد‌ها، سودها، کسورات یا انتقالات بانکی که در دفاتر شرکت ثبت نشده‌اند؛
• چک‌های صادره یا دریافتی که هنوز وصول یا پرداخت نشده‌اند؛
• تفاوت در تاریخ‌های مالی بین دفاتر شرکت و بانک.

روش تهیه صورت مغایرت بانکی

برای تهیه صورت مغایرت بانکی، روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از روش‌های رایج این است که مبنای محاسبه را مانده حساب بانکی شرکت قرار داده و تعدیلات لازم را بر اساس صورتحساب بانکی اعمال کنید. مراحل این روش به شرح زیر است:
• مانده حساب بانکی شرکت را با مانده صورتحساب بانکی ارائه شده توسط بانک مقایسه کنید
• اقلام باز صورتحساب بانکی را شناسایی کنید و در دفاتر شرکت ثبت کنید. این اقلام عبارتند از:
o وجوه بین راهی: مبالغی که شرکت به حساب بانک واریز کرده است اما هنوز در صورتحساب بانکی ظاهر نشده‌اند
o چک‌های معوق: چک‌هایی که شرکت صادر کرده است اما هنوز توسط گیرنده وصول نشده‌اند
o اسناد تنزیلی: اسنادی که شرکت به بانک تحویل داده است تا بانک آن‌ها را وصول کند
o چک‌های لاوصول: چک‌هایی که شرکت از طرف بانک دریافت کرده است اما بانک نتوانسته آن‌ها را وصول کند
o کارمزد‌ها، سودها، کسورات یا انتقالات بانکی: مبالغی که بانک به عنوان هزینه یا درآمد از حساب شرکت کسر یا اضافه کرده است
• اقلام باز حساب بانکی شرکت را شناسایی کنید و در صورتحساب بانکی اعمال کنید. این اقلام عبارتند از:
o واریزی دیگران: مبالغی که دیگران به حساب شرکت واریز کرده‌اند اما هنوز در دفاتر شرکت ثبت نشده‌اند
o مانده دفاتر شرکت: مبالغی که در دفاتر شرکت به عنوان مانده حساب بانکی ثبت شده‌اند اما در صورتحساب بانکی ظاهر نشده‌اند
• مانده حساب بانکی شرکت را با مانده صورتحساب بانکی تصحیح شده مقایسه کنید و از برابری آن‌ها اطمینان حاصل کنید
• اگر مغایرتی باقی ماند، علت آن را بررسی کنید و اصلاحات لازم را انجام دهید

اقلام باز در صورتحساب بانک

اقلام باز در صورتحساب بانک اقلامی هستند که در دفاتر شرکت یا صورتحساب بانک ثبت شده‌اند، ولی در طرف مقابل منعکس نشده‌اند. به عبارت دیگر، این اقلام باعث اختلاف بین مانده حساب بانک در دفاتر شرکت و مانده صورتحساب بانک می‌شوند. برای رفع این اختلاف، باید صورت مغایرت بانکی تهیه کرد.
اقلام باز را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد
• اقلام باز بدهکار دفتر: اقلامی هستند که در ستون بدهکار دفاتر شرکت ثبت شده‌اند، ولی به دلایلی در صورتحساب بانک منعکس نشده‌اند. به عنوان مثال: چک‌های دریافتی که وصول نشده‌اند.
ن اقلام باز بستانکار دفتر: اقلامی هستند که در ستون بستانکار دفاتر شرکت ثبت شده‌اند، ولی به دلایلی در صورتحساب بانک منعکس نشده‌اند. به عنوان مثال: چک‌های پرداختی که وصول نشده‌اند.
• اقلام باز بدهکار صورتحساب بانک: اقلامی هستند که در ستون بدهکار صورتحساب بانک ثبت شده‌اند، ولی به دلایلی در دفاتر شرکت منعکس نشده‌اند. به عنوان مثال: هزینه‌های بانکی.
• اقلام باز بستانکار صورتحساب بانک: اقلامی هستند که در ستون بستانکار صورتحساب بانک ثبت شده‌اند، ولی اسناد آن به شرکت تحویل داده نشده و در دفاتر شرکت ثبت نشده‌اند. به عنوان مثال: وصولی‌های بانک.

روش های ثبت صورت های مغایرت بانکی در حسابداری

برای تهیه صورت مغایرت بانکی سه روش وجود دارد
1. روش مبنا قرار دادن مانده صورتحساب بانک: در این روش از مانده حساب بانکی که بانک اعلام کرده است شروع می کنیم و با اضافه و کم کردن اقلامی که در دفاتر شرکت ثبت شده اند اما در صورتحساب بانک نیامده اند، به مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت می رسیم؛
2. روش مبنا قرار دادن مانده دفاتر شرکت: در این روش از مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت شروع می کنیم و با اضافه و کم کردن اقلامی که در صورتحساب بانک آمده اند اما در دفاتر شرکت ثبت نشده اند، به مانده حساب بانکی که بانک اعلام کرده است می رسیم؛
3. روش مبنا قرار دادن مانده واقعی: در این روش از مانده واقعی حساب بانکی که باید باشد شروع می کنیم و با اضافه و کم کردن اقلامی که در دفاتر شرکت و صورتحساب بانک ثبت شده اند اما در مانده واقعی تأثیر ندارند، به مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت و مانده حساب بانکی که بانک اعلام کرده است می رسیم.
برای مثال، فرض کنید مانده حساب بانکی یک شرکت در پایان ماه بهمن ۱۴۰۰ برابر با ۵۰ میلیون تومان باشد. اما مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت برابر با ۴۵ میلیون تومان باشد. بررسی های بعدی نشان می دهد که این اختلاف به دلیل این عوامل است
• شرکت یک چک به مبلغ ۳ میلیون تومان را در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۴۰۰ صادر کرده است اما گیرنده چک آن را در تاریخ ۳ اسفند ۱۴۰۰ به بانک تحویل داده است. بنابراین این چک در دفاتر شرکت ثبت شده است اما در صورتحساب بانک نیامده است؛
• شرکت یک فیش نقدی به مبلغ ۲ میلیون تومان را در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ به بانک واریز کرده است اما بانک آن را در تاریخ ۱ اسفند ۱۴۰۰ در صورتحساب شرکت ثبت کرده است. بنابراین این فیش نقدی در صورتحساب بانک آمده است اما در دفاتر شرکت ثبت نشده است؛
• بانک یک کارمزد به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان را در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۴۰۰ از حساب شرکت کسر کرده است اما شرکت از این کارمزد آگاه نشده است. بنابراین این کارمزد در صورتحساب بانک ثبت شده است اما در دفاتر شرکت ثبت نشده است.
با استفاده از این اطلاعات، می توانیم صورت مغایرت بانکی را با هر سه روش تهیه کنیم. برای روش اول داریم:
مانده حساب بانکی که بانک اعلام کرده است 50 میلیون تومان
اضافه کردن چک معوق 3 میلیون تومان
کم کردن فیش نقدی 2 میلیون تومان
کم کردن کارمزد بانک 500 هزار تومان
مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت 45 میلیون تومان

برای روش دوم داریم:
مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت 45 میلیون تومان
کم کردن چک معوق 3 میلیون تومان
اضافه کردن فیش نقدی 2 میلیون تومان
اضافه کردن کارمزد بانک 500 هزار تومان
مانده حساب بانکی که بانک اعلام کرده است 50 میلیون تومان
برای روش سوم داریم:
مانده واقعی حساب بانکی 45 میلیون تومان
کم کردن چک معوق 3 میلیون تومان
کم کردن فیش نقدی 2 میلیون تومان
اضافه کردن کارمزد بانک 500 هزار تومان
مانده حساب بانکی طبق دفاتر شرکت 45 میلیون تومان
مانده حساب بانکی که بانک اعلام

نکات مهم زمان تهیه صورت مغایرت بانکی

برای تهیه این گزارش باید به نکات زیر توجه کرد:
• بررسی تاریخ و مبلغ چک‌های صادره و وصول شده؛
• بررسی تاریخ و مبلغ فیش‌های واریزی و برداشتی؛
• بررسی تاریخ و مبلغ انتقالات بین حساب‌ها؛
• بررسی تاریخ و مبلغ کارمزد و سود بانکی؛
• بررسی تاریخ و مبلغ اسناد و چک‌های برگشتی؛
• بررسی تاریخ و مبلغ سایر عملیات بانکی.
بعد از شناسایی مغایرت‌ها، باید ثبت‌های اصلاحی لازم را در دفاتر حسابداری انجام داد و مانده حساب بانکی را با مانده صورت حساب بانکی تراز کرد.
از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا اینجای مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما عزیزان از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدین پاسخ دهم.
1. برای تهیه صورت مغایرت بانکی به چه نکاتی باید توجه کرد؟
همانطور که در بالای مقاله گفتم
• بررسی تاریخ و مبلغ چک‌های صادره و وصول شده؛
• بررسی تاریخ و مبلغ فیش‌های واریزی و برداشتی؛
• بررسی تاریخ و مبلغ انتقالات بین حساب‌ها؛
• و….
2. صورت مغایرت بانکی در حسابداری به چه معنی است؟
صورت مغایرت بانکی یک گزارش است که اختلاف های میان صورت حساب های بانکی و اسناد و دفاتر حسابداری موجود هر کسب و کار در زمان های مختلف را بیان میکند.
3. اقلام باز در صورتحساب بانک یعنی چه؟
همانطور که در بالا توضیح دادم اقلام باز در صورتحساب بانک اقلامی هستند که در دفاتر شرکت یا صورتحساب بانک ثبت شده‌اند، ولی در طرف مقابل منعکس نشده‌اند.