ارزش افزوده به معنای افزایشی است که یک فرایند یا فعالیت به محصول یا خدماتی میدهد و تفاوت بین ارزش نهایی محصول یا خدمات و ارزش مواد اولیه، قطعات و خدماتی است که در تولید آن مصرف شده است. به طور سادهتر، ارزش افزوده نشاندهنده میزان ارزشی است که هر مرحله از تولید یا عرضه یک محصول به آن اضافه میکند.
نظام مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات بر ارزش افزوده) در خارج از ایران ممکن است در هر کشور متفاوت باشد. در اینجا، به طور کلی به برخی از ویژگیهای مشترک و معمول در نظام امور مالیات خارج از ایران اشاره خواهم کرد:
نرخ مالیات: هر کشور نرخ مالیات بر ارزش افزوده خود را تعیین می کند. نرخها میتوانند برای کالاها و خدمات مختلف متفاوت باشند. برخی از کشورها از نرخ مشخص و یکسان برای تمام کالاها و خدمات استفاده میکنند، در حالی که برخی دیگر سیستم نرخهای متفاوت را بر اساس نوع کالا یا خدمات اعمال میکنند.
معافیتها و استثناءها: در برخی از کشورها، مالیات بر ارزش افزوده برای برخی کالاها و خدمات خاص معاف است. معافیتها و استثناءها ممکن است بر اساس نوع کالا یا خدمات، فعالیت اقتصادی خاص یا دیگر عوامل تعیین شود.
مراحل مالیاتی: مالیات بر ارزش افزوده میتواند در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع اعمال شود. این مراحل ممکن است شامل تولید، توزیع، عمدهفروشی و خردهفروشی باشد. هر مرحله، مبلغی از مالیات بر ارزش افزوده را به مبلغ محصول یا خدمت اضافه میکند.
اعتبار مالیاتی: برخی از سیستمهای مالیات بر ارزش افزوده اجازه میدهند که مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده در مراحل قبلی به عنوان اعتبار مالیاتی در مراحل بعدی استفاده شود. این به عنوان یک وسیله برای جلوگیری از تجمیع مالیات در زنجیره تولید و توزیع و کاهش بار مالیاتی روی کسبوکارها است.
اظهارنامه مالیاتی: تحت نظام مالیات بر ارزش افزوده، کسبوکارها ممکن است موظف باشند اظهارنامه مالیاتی ارائه دهند که شامل جزئیات مالیاتی برای دوره مشخصی است. مقررات مالیات بر ارزش افزوده و جزئیات آن در هر کشور ممکن است متفاوت باشد.
چه مزایا و معایبی با اجرای سیستم مالیات VAT در کشورها مرتبط میشود؟
مزایا: از مزایای مالیات VAT میتوان به جمعآوری عایدات مالیاتی قابل تخصیص و عادلانه، کاهش فرصتطلبی مالیاتی در زنجیره تولید و توزیع، ایجاد منابع مالیاتی پایدارتر برای دولت، افزایش ترتیب و نظم در سیستم مالیاتی و انگیزه برای افزایش تولید و توزیع اشاره کرد.
معایب: معایب مالیات VAT شامل افزایش هزینهها برای مصرفکنندگان، افزایش پیچیدگی اجرای آن
نظام امور مالیات در خارج از ایران ممکن است در هر کشوری متفاوت باشد و قوانین و مقررات مربوط به آن نیز متغیر باشند.
در بسیاری از کشورها، برخی کالاها و خدمات از مالیات بر ارزش افزوده معاف میشوند یا نرخ کمتری از مالیات بر آنها اعمال میشود. نمونههایی از کالاها و خدماتی که معاف از مالیات بر ارزش افزوده در برخی کشورها میشوند، شامل موارد زیر میتواند باشد:
محصولات اساسی غذایی: برخی کشورها ممکن است برخی از محصولات غذایی اساسی مانند نان، برنج، گوشت، ماهی، سبزیجات و میوهها را معاف از مالیات بر ارزش افزوده کنند.
خدمات پزشکی: برخی کشورها ممکن است خدمات پزشکی اصلی مانند مشاوره پزشکی، بیمارستانها و خدمات دندانپزشکی را معاف از مالیات بر ارزش افزوده کنند.
خدمات آموزشی: برخی کشورها ممکن است خدمات آموزشی مانند آموزش عالی، دانشگاهها و مدرسیهای آموزشی را معاف از مالیات بر ارزش افزوده کنند.
خدمات مالی: برخی کشورها ممکن است برخی از خدمات مالی مانند بانکداری، بیمه و خدمات مرتبط را معاف از مالیات بر ارزش افزوده کنند.
مالیات ارزش افزوده (VAT) در بسیاری از کشورها به عنوان یک منبع مهم درآمد دولت و بودجهبندی کشور استفاده میشود. در زیر به برخی از مزایای مالیات ارزش افزوده در خارج از ایران اشاره میکنم:
منابع درآمدی دولت: مالیات ارزش افزوده به عنوان یک منبع مهم درآمدی برای دولت عمل میکند. درآمدهای حاصل از VAT میتواند برای تأمین هزینههای عمومی مانند بهبود زیرساختها، سلامتی، آموزش و برنامههای اجتماعی استفاده شود.
عدالت مالیاتی: سیستم مالیاتی VAT به عدالت مالیاتی کمک میکند. با اعمال مالیات بر ارزش افزوده، هزینه مالیات در سطح مصرف توزیع میشود و افراد با درآمدهای بالاتر معمولاً مصرف بیشتری دارند، بنابراین مبلغ بیشتری از مالیات را پرداخت میکنند. این میتواند به تعادل در تقسیم بار مالیاتی کمک کند.
حفظ تعادل مالی: مالیات ارزش افزوده معمولاً در زنجیره تأمین کالا و خدمات اعمال میشود و در هر مرحله از تولید و توزیع، سود وارداتی ایجاد میشود. این نوع مالیات میتواند به حفظ تعادل مالی در زنجیره تأمین کمک کند و جلوی تجمع غیرمشروع سود در بخشهای خاص را میگیرد.
کنترل غیررسمی و اقتصاد زیرزمینی: با اعمال مالیات ارزش افزوده، دولت میتواند کنترل بیشتری روی فعالیتهای غیررسمی و اقتصاد زیرزمینی داشته باشد. با افزایش هزینهها و پیچیدگی مالیاتی در زنجیره تأمین، ترغیب به ثبت رسمی و پرداخت مالیات افزایش مییابد.
سیستم VAT اروپا: کشورهای اعضای اتحادیه اروپا (EU) اغلب سیستم مالیات ارزش افزوده یکپارچه را اجرا میکنند. در این سیستم، هر کشور عضو در EU یک سطح حداقلی از نرخ مالیات بر ارزش افزوده را تعیین میکند، اما میتواند نرخ بالاتری را اعمال کند. علاوه بر این، سیستم VAT اروپا شامل قوانین و مقررات مشترکی برای تعریف مفهومها، برگههای مالیاتی و روشهای گزارشگیری است.
سیستم VAT ایالات متحده: در ایالات متحده، سیستم مالیات بر مصرف به جای مالیات ارزش افزوده وجود دارد. هر ایالت در ایالات متحده میتواند نرخ و قوانین مالیات بر مصرف خود را تعیین کند. به همین دلیل، نرخ و شیوه اعمال مالیات بر مصرف در ایالات مختلف متفاوت است. همچنین، در برخی ایالتها، برخی از کالاها و خدمات از مالیات معاف هستند.
سیستم VAT ژاپن: ژاپن سیستم مالیات ارزش افزوده را اجرا میکند که به عنوان “مالیات مصرف وارداتی” شناخته میشود. نرخ استاندارد VAT در ژاپن 10٪ است و برخی از کالاها و خدمات میتوانند نرخ کمتری داشته باشند. همچنین، در ژاپن، برخی از بخشها و شرکتها مستثنی از پرداخت مالیات میشوند.
سیستم VAT کانادا: در کانادا، سیستم مالیات ارزش افزوده را “مالیات بر ارزش افزوده فدرال” یا GST (Goods and Services Tax) و “مالیات بر فروش پرووینسیال” یا PST (Provincial Sales Tax) تشکیل میدهد. نرخ GST در کانادا 5٪ است و هر استان کانادا میتواند PST خود را اعمال کند که نرخ و قوانین آن در هر استان ممکن است متفاوت باشد.
سیستم VAT استرالیا: در استرالیا، مالیات ارزش افزوده به عنوان “مالیات مصرف” شناخته میشود. نرخ استاندارد مالیات مصرف در استرالیا 10٪ است و بخلاصهای از بررسی نظام امور مالیات ارزش افزوده در خارج از ایران به شرح زیر است:
سیستم VAT اروپا: کشورهای عضو اتحادیه اروپا با سیستم مالیات ارزش افزوده یکپارچه عمل میکنند.
سیستم VAT ایالات متحده: در ایالات متحده، سیستم مالیات بر مصرف به جای مالیات ارزش افزوده وجود دارد، و هر ایالت میتواند قوانین و نرخ خود را تعیین کند.
سیستم VAT ژاپن: ژاپن از سیستم مالیات ارزش افزوده استفاده میکند.
سیستم VAT کانادا: در کانادا، سیستم VAT شامل مالیات بر ارزش افزوده فدرال و مالیات بر فروش پرووینسیال است.
سیستم VAT استرالیا: استرالیا از مالیات ارزش افزوده به عنوان مالیات مصرف استفاده میکند.
در سال 1403، نرخ مالیات بر ارزش افزوده (موضوع ماده 7 قانون مالیات بر ارزش افزوده) از 9 درصد به 10 درصد افزایش یافت. این تغییر به منظور تامین منابع لازم برای متناسب سازی حقوق بازنشستگان لشکری، کشوری و صندوق فولاد انجام شده است؛ مؤدیان مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده در موارد عرضه کالا و خدمات مشمول (به استثنای کالاهای خاص موضوع ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده که دارای نرخهای جداگانه ای هستند) مکلف اند از ابتدای سال 1403 و در زمان صدور صورتحساب مالیات و عوارض ارزش افزوده را به نرخ 10 درصد در صورتحساب درج و از خریدار دریافت کنند.
با توجه به ابلاغیه سازمان امور مالیاتی و گمرک، کالاهای زیر از پرداخت مالیات ارزش افزوده معاف هستند:
با تصویب قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده در تیر ماه 1400، نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خاص تغییر کرده است. این کالاها شامل محصولات نفتی، فلزات گرانبها (مانند طلا، جواهر و پلاتین)، نوشابههای قندی گازدار و بدون گاز، کالاهایی که به سلامت افراد آسیب میرسانند، و انواع سیگار و محصولات دخانی میشوند. این نرخها برای هر دسته از کالاها به شرح زیر است:
سوالات متداول:
در بسیاری از سیستمهای مالیات VAT، تفاوتی بین کالاها و خدمات وجود دارد. ممکن است نرخ مالیات برای کالاها و خدمات متفاوت باشد یا حتی در برخی موارد، بعضی از خدمات معاف از مالیات باشند.
بله، قوانین مالیاتی بر ارزش افزوده (VAT) در کشورهای عضو اتحادیه اروپا (EU) تأثیر قابل توجهی بر تراکنشهای بینالمللی دارند.
در سیستم مالیات VAT، مالیات بر اساس ارزش افزوده در هر مرحله محاسبه میشود و به صورت غیرمستقیم از مصرفکننده دریافت میشود.
5 مقاله اخیر از این قسمت برای شما در دسترس است.
5 مقاله برگزیده از این قسمت برای شما در دسترس است.
