فرار مالیاتی به هرگونه تلاش قانونی یا غیرقانونی یک کسب و کار با هدف خودداری از پرداخت مالیات قانونی یا کمتر پرداخت نمودن آن، به هر شیوه که انجام شود، گفته می شود. به عبارت دیگر، فرار مالیاتی هنگامی رخ می دهد که فرد و یا شخص حقیقی یا حقوقی با هدف کاهش یا حذف کامل پرداخت مالیات، درآمدهای خود را کاملاً یا جزئی پنهان کند یا به صورت غیر صحیح اظهار نماید. این عمل معمولاً آسان تر از فعالیت های مجرمانه ی ناهنجار دیگر در بین شرکت ها و افراد قابل اثبات است.
دولت همچنین می تواند، کلاه برداران مالیاتی را به جرم فرار و عدم پرداخت مالیات محکوم و به پرداخت جریمه فرار مالیاتی وادار کند. پرداخت مالیات بر اساس اصول تعیین شده اداره مالیات و در زمان مشخص در تمامی کشورها جز اصول مهم شهروندی و جهت رفاه عمومی تعبیه شده است.
• حساب سازی و حساب به حساب کردن آنها: این شامل تلاش هایی است که برای کمتر پرداخت مالیات انجام می شود؛
• استفاده صورت حساب خرید و هزینه بیش از یکبار: در این حالت، اطلاعات مالیاتی به طور نادرست گزارش می شود؛
• ثبت مطالبات سوخت شده واهی و غیر واقعی: این شامل ثبت مطالباتی است که واقعی نیستند؛
• انعقاد قرارداد و فاکتورهای صوری و غیر واقعی: در این حالت، اسناد جعلی برای کسر مالیات استفاده می شود؛
• جا به جا کردن مقدار تعدادی و ریالی کالای خریداری شده: این شامل تغییر مقادیر کمی و کیفی کالاها است؛
• کم فروشی و تغییر مقادیر کمی و کیفی آن: در این حالت، کم فروشی به منظور کم پرداخت مالیات انجام می شود.
مهم ترین راه جلوگیری از فرار مالیاتی در ایران، پرداخت مالیات بر اساس اصول تعیین شده اداره مالیات و در زمان مشخص است.
جرائم می توانند شامل موارد مختلفی باشند. به عنوان مثال، در قانون کیفری ایران، جرائم خاص شامل موارد زیر می شوند
• قتل: ارتکاب جرم قتل یا کشتن فردی توسط دیگری؛
• آدم‌ربایی: اختلاس از آزادی فردی یا انتقال او به جایی علیه اراده اش؛
• چاقوکشی: استفاده از چاقو یا سلاح برای آسیب رسانی به دیگری؛
• جعل سکه: تولید یا استفاده از سکه های جعلی؛
• محاربه: شرکت در نبردها یا جنگ ها؛
• تشویش اذهان عمومی: انتشار اخبار غلط یا ترویج شایعات تا تحت تأثیر قرار دادن جامعه؛
• خرید و فروش مواد مخدر: تجارت غیرقانونی مواد مخدر؛
• داروهای روان گردان: ارتکاب جرائم تحت تأثیر مواد مخدر یا الکل؛
• سلاح های غیرمجاز: داشتن یا استفاده از سلاح هایی که قانوناً مجاز نیستند؛
• ایجاد وحشت و سلب آسایش عمومی: اقداماتی که باعث ترس و نگرانی در جامعه می شوند.
این فقط چند مثال از جرائم خاص هستند و هنوز موارد دیگری نیز وجود دارند.
در این راستا، بانک ها نیز ممکن است مرتکب فرار مالیاتی شوند. به عنوان مثال، اگر بانک ها بیشتر از نرخ مقرر بهره بانکی، سودی به سپرده گزاران پرداخت کنند تا با این کار بتوانند مشتریان و سپرده گزاران بیشتری جذب کنند، باید مالیات بدهند و در غیر این صورت مشمول فرار مالیاتی می شوند.
این موضوع نشان دهنده اهمیت پرداخت مالیات بر اساس اصول تعیین شده اداره مالیات و در زمان مشخص در تمامی کشورها است. برای مقابله با فرار مالیاتی، راه هایی مانند رصد تراکنش های بانکی مشکوک و ایجاد سامانه های مناسب مورد استفاده قرار می گیرد.
برای مقابله با فرار مالیاتی، راهکارهای مختلفی وجود دارد که می توان به برخی از آنها اشاره کرد
• تشدید نظارت و افزایش شفافیت: این راهکار به معنای تقویت نظارت دقیق و مداوم ادارات مالیاتی بر افراد، شرکت ها و ارگان های مالی است. همچنین به معنای افزایش شفافیت در جریان درآمد و هزینه های مودیان مالیاتی و ارائه اطلاعات شفاف به عموم مردم است؛
• استفاده از فناوری اطلاعات: این راهکار به معنای طراحی و اجرای سامانه های مالیاتی هوشمند بر پایه فناوری اطلاعات است که کاهش تماسات نقدی و ارائه اطلاعات شفاف را تسهیل می کند. این سامانه ها می توانند از روش های مانند بارکد، کارت هوشمند، پایانه های فروشگاهی، سامانه مؤدیان و غیره استفاده کنند؛
• تشویق به پرداخت مالیات: این راهکار به معنای ایجاد انگیزه های مثبت برای پرداخت مالیات است. این انگیزه ها می توانند به صورت مالی یا غیرمالی باشند. مثلاً اعطای تسهیلات اعتباری، تخفیف های مالیاتی، امتیازات اجتماعی، ارتقای رتبه و اعتبار و غیره؛
• اصلاح قوانین مالیاتی: این راهکار به معنای بروزرسانی و بهبود قوانین مالیاتی است. این اصلاحات می توانند شامل کاهش نرخ های مالیاتی، حذف یا کاهش معافیت های مالیاتی، تعریف و تشخیص جرم مالیاتی، تعیین تنبیهات و جرایم مالیاتی و غیره باشند.
اینها فقط برخی از راهکارهای مقابله با فرار مالیاتی هستند که می توانند به افزایش درآمد دولت و توسعه اقتصادی کشور کمک کنند.
جرایم مالیاتی، تخلفاتی هستند که اشخاص حقیقی و حقوقی در انجام تکالیف مالیاتی خود مرتکب می شوند و موجب ایجاد مشکلات برای دولت و جامعه می شوند. برای جلوگیری از این تخلفات، قانون‌گذار جریمه های مالیاتی مختلفی را در نظر گرفته است که بر اساس نوع تخلف، میزان مالیات و مهلت پرداخت متفاوت هستند. برخی از این جریمه ها قابل بخشودگی هستند و برخی دیگر غیرقابل بخشودگی.
برای مثال، برخی از جرایم مالیاتی اشخاص حقوقی عبارتند از
• جریمه عدم پرداخت مالیات بر عملکرد: اگر شرکت ها و صاحبان مشاغل مالیات بر سود و زیان خود را در مهلت قانونی پرداخت نکنند، باید میزان 2.5٪ از مبلغ مالیات به ازای هر ماه تاخیر را به‌عنوان جریمه به اداره مالیات پرداخت کنند؛
• جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی: اگر شرکت ها و صاحبان مشاغل اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان مشخص ارسال نکنند، مشمول جریمه غیرقابل بخشش معادل با ۳۰٪ مالیات می شوند؛
• جریمه درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه: اگر شرکت ها و صاحبان مشاغل درآمد خود را بصورت کامل و صحیح اعلام نکنند یا هزینه های غیرواقعی را در اظهارنامه بنویسند، باید جریمه ای معادل ۳۰٪ مالیات را پرداخت کنند.
تفاوت فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیاتی به این صورت است
فرار مالیاتی: یک نوع تخلف از قانون است که شخص با استفاده از روش های غیرقانونی مثل جعل صورتحساب های مالی، کتمان منابع درآمدی و غیره سعی می کند تا از میزان مسئولیت مالیاتی خود کاسته یا پرداخت آن را به صورت کلی منتفی نماید؛
اجتناب مالیاتی: یک نوع سوء استفاده رسمی از قوانین مالیاتی است که شخص با استفاده از خلاهای قانونی در قانون مالیات ها سعی می کند تا مالیات کمتری را پرداخت کند یا اصلاً مالیاتی پرداخت نکند. مثلاً تبادل درآمد نیروی کار به درآمد سرمایه که نرخ کمتری از مالیات را به همراه دارد، مثالی از اجتناب مالیاتی است.
خیلی از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا پایان مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدید پاسخ دهم.
1. فرار مالیاتی چیست؟
همانطور که در بالای مقاله توضیح دادم فرار مالیاتی به هرگونه تلاش قانونی یا غیرقانونی یک کسب و کار با هدف خودداری از پرداخت مالیات قانونی یا کمتر پرداخت نمودن آن، به هر شیوه که انجام شود، گفته می شود.
2. انواع فرار مالیاتی را نام ببرید؟
• حساب سازی و حساب به حساب کردن آنها؛
• استفاده صورت حساب خرید و هزینه بیش از یکبار؛
• ثبت مطالبات سوخت شده واهی و غیر واقعی؛
• انعقاد قرارداد و فاکتورهای صوری و غیر واقعی؛
• جا به جا کردن مقدار تعدادی و ریالی کالای خریداری شده؛
• کم فروشی و تغییر مقادیر کمی و کیفی آن.
3. جرایم مالیاتی چیست؟
همانطور که در مقاله گفتم جرایم مالیاتی، تخلفاتی هستند که اشخاص حقیقی و حقوقی در انجام تکالیف مالیاتی خود مرتکب می شوند و موجب ایجاد مشکلات برای دولت و جامعه می شوند.
5 مقاله اخیر از این قسمت برای شما در دسترس است.
5 مقاله برگزیده از این قسمت برای شما در دسترس است.
