مالیات و ثروتمندان

مالیات

مالیات یک پرداخت اجباری است که دولت‌ ها از افراد یا کسب ‌و کارها جمع‌ آوری می‌ کنند تا با استفاده از آن، هزینه‌ های خدمات عمومی دولتی، کالاها و فعالیت‌ ها را پوشش دهند. این پرداخت ‌ها می‌ توانند به صورت پول یا معادل کار آن پرداخت شوند و بیش از 5000 سال است که بخشی اساسی از درآمد حکومت‌ ها در سراسر جهان بوده ‌اند.

دلیل پرداخت مالیات

پرداخت مالیات به این دلیل است که افراد حقیقی و حقوقی، چه مقیم داخل و چه خارج از ایران، و حتی اشخاص غیر ایرانی که درآمدی از ایران کسب می ‌کنند، مکلف به پرداخت مالیات هستند. عدم پرداخت مالیات می ‌تواند منجر به جریمه شود. افراد مشمول مالیات باید سالانه اظهارنامه مالیاتی را پر کرده و مالیات خود را پرداخت کنند.
برای تسهیل فرآیند پرداخت مالیات، سازمان امور مالیاتی کشور سامانه پرداخت قبض مالیاتی با نام payments.tax.gov.ir را راه اندازی کرده است. این سامانه امکان پرداخت قبض مالیات و دسترسی به خدمات مختلف مالیاتی را فراهم می ‌آورد.
مالیات به دو دسته مالیات مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌ شود و هرکدام از این دسته ‌ها انواع مختلفی دارند. مالیات بر درآمد و دارایی جزء مالیات‌ های مستقیم و مالیات بر واردات یا مالیات بر فروش کالا و خدمات مصرفی جزء مالیات ‌های غیرمستقیم محسوب میشوند.

انواع منابع مالیات در ایران

در ایران، مالیات‌ ها به دو دسته کلی مالیات ‌های مستقیم و مالیات ‌های غیر مستقیم تقسیم میشوند
• مالیات ‌های مستقیم: این دسته شامل مالیات بر درآمد و دارایی می‌ شود. مالیات بر درآمد خود به انواع مختلفی مانند مالیات بر حقوق، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی، و مالیات بر ارث تقسیم می ‌شود؛
• مالیات‌ های غیر مستقیم: این نوع مالیات بیشتر به مصرف و محدود کردن واردات مرتبط است و شامل مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش می ‌شود.

مالیات بر ارث

مالیات بر ارث نوعی از مالیات مستقیم است که بر دارایی به جا مانده از افراد وضع میشود. بعد از فوت افراد ماترک یا اموال منقول و غیرمنقول باقی‌ مانده از آن ها بین وراث تقسیم میشود. این وراثان بنا به سهم خود از ارث و همچنین میزان خویشاوندی که با فرد متوفی دارند، باید مالیات بر ارث را پرداخت کنند.
برای دریافت مالیات بر ارث، دولت از اظهارنامه ‌ها بهره می‌ گیرد. این اظهارنامه می ‌تواند نظیر اظهارنامه ارزش افزوده برای دریافت مالیات غیرمستقیم مورد استفاده قرار بگیرد و یا برای محاسبه مالیات بر ارث از ورثه دریافت شود. اظهارنامه ماترک متوفی باید تا یکسال پس از فوت او، توسط وراث تهیه و به اداره مالیاتی مربوطه تحویل داده شود.
در صورتی که وراث، این اظهارنامه را در زمان تعیین شده به شعبه مالیاتی تسلیم کنند، هزینه ‌های کفن و دفن و دیون متوفی از ارث کسر شده و باقی اموال پس از دریافت مالیات بر ارث، بین وراث تقسیم میشوند. در غیر این صورت، پس از اتمام این زمان، به هنگام انتقال اموال به وراث، مالیات بدون کسر هزینه ‌های کفن و دفن و غیره از آن ها دریافت خواهد شد.

مالیات حق تمبر

مالیات حق تمبر یکی از انواع مالیات‌ های مستقیم است که در ایران و دیگر کشورها اجرا میشود. این مالیات به منظور اعتبار بخشیدن و به رسمیت شناختن بر روی اسناد و اوراق بهادار، مانند سند‌های تجاری، بارنامه‌ های دریایی و هوایی، و اوراق بیمه، الصاق میشود. در واقع، تمبر وسیله ‌ای است که برای این منظور به اسناد چسبانده میشود.
مدارک و اوراق مشمول مالیات حق تمبر عبارتند از
1. اسناد تجاری قابل انتقال: اسنادی که در ایران صادر، معامله یا استفاده شده ‌اند (به استثنای چک و سفته و سهام شرکت‌ های تجاری).
2. بارنامه دریایی و هوایی: مبلغ 5000 ریال.
3. بارنامه زمینی: مبلغ 1000 ریال.
علاوه بر این، مالیات حق تمبر برای مبالغ کمتر از 1000 ریال معادل حق تمبر مبلغ 1000 ریال دریافت میشود.
در صورت عدم پرداخت مالیات حق تمبر، جریمه اعمال میشود. برای کسانی که متقاضی دریافت بعضی اسناد، اوراق و مدارک هستند، پرداخت این مالیات ضروری است.
معافیت ‌های حق تمبر نیز وجود دارد که باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد.

مالیات املاک

مالیات املاک یکی از انواع مالیات ‌های مستقیم است که در ایران بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی اجرا می ‌شود. این مالیات به دو دسته تقسیم می ‌شود
• مالیات بر درآمد املاک (مالیات اجاره املاک): این مالیات بر عهده موجر (صاحب املاک) قرار دارد. هر کسب و کاری که منجر به درآمد شود، باید مطابق قوانین مالیاتی نسبت به پرداخت مالیات بر درآمد اجاره املاک خود اقدام کند. مالیات بر درآمد اجاره املاک به درآمد حاصل از اجاره املاک و مستغلات تعلق می‌ گیرد؛
• مالیات نقل و انتقال املاک: این مالیات به موقعیت ‌هایی اعم از خرید، فروش، واگذاری، و انتقال املاک اشاره دارد. مالیات بر نقل و انتقال املاک نیز مشمولان باید براساس ماده‌ های قانون مالیات ‌های مستقیم و با در نظر گرفتن سقف معافیت ‌های مالیاتی، اقدام به پرداخت مالیات نمایند.
برای صاحبان منازل و افرادی که قصد واگذاری یا انتقال املاک خود را دارند، مهم است که با مقررات مالیاتی مرتبط با املاک آشنا شوند. همچنین، تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد قانونی نیز از وظایف آن ها است. در نهایت، مالیات املاک نقش مهمی در تامین منابع مورد نیاز هر کشور ایفا می ‌کند.

مالیات خودروها

1. مبلغ مالیات
• فروشنده خودرو باید مالیات نقل و انتقال آن را پرداخت کند؛
• مبلغ مالیات به حساب خزانه دولت واریز می ‌شود.
2. نرخ مالیات
• خودروهایی که کم ‌تر از یک سال نگهداری شده باشند، مشمول ۳۰٪ مبلغ مابه‌ التفاوت قیمت معامله می‌ شوند؛
• خودروهایی که بین یک تا ۲ سال نگهداری شده باشند، مشمول ۲۰٪ مبلغ مابه ‌التفاوت قیمت معامله می ‌شوند.
3. ارزش خودرو
• ارزش خودرو تا مبلغ 1.5 میلیارد تومان، دارای نرخ مالیات نسبت به مازاد یک میلیارد تومان برابر با 1% است؛
• ارزش خودرو تا مبلغ 3 میلیارد تومان، دارای نرخ مالیات نسبت به مازاد 1.5 میلیارد تومان برابر با 2% است؛
• ارزش خودرو تا مبلغ 4.5 میلیارد تومان، دارای نرخ مالیات نسبت به مازاد 3 میلیارد تومان برابر با 3% است.

مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه نوعی مالیات مستقیم است که به سود حاصل از خرید و فروش کالاهایی از جمله ماشین، خانه، طلا و پلاتین، ارز و… در کوتاه مدت تعلق می ‌گیرد. در واقع، افراد از سود ناشی از فروش سرمایه و دارایی ‌های خود مالیات پرداخت می ‌کنند. این مالیات شامل سود ناشی از فروش تمامی دارایی ‌های غیر تولیدی می ‌شود.
موارد مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شامل
• کسب درآمد از طریق تفاوت قیمت خرید و فروش دارایی ‌هایی نظیر ماشین، خانه، طلا، پلاتین، ارز و غیره؛
• وسایل نقلیه مانند خودرو؛
• املاک و مسکن.
همچنین، برخی دارایی‌ ها از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند. این شامل سپرده ‌های بانکی و اوراق بازار سرمایه (مانند سهام و صندوق‌ ها) می ‌شود.
نرخ مالیات بر عایدی سرمایه برای خودرو و املاک نیز بستگی به مدت نگه‌ داری از آن‌ ها دارد. برای مثال، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه برای خودرو بر اساس مدت نگه ‌داری به شرح زیر است
• نگه‌ داری کمتر از یک سال: 30%؛
• نگه ‌داری بین 1 تا 2 سال: 20%؛
• نگه ‌داری بین 2 تا 3 سال: 10%؛
• نگه‌ داری بیش از 3 سال: معاف.
به طور خلاصه، مالیات بر عایدی سرمایه به سود ناشی از فروش دارایی ‌های غیر تولیدی اعمال می ‌شود و از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است.

مالیات بر درآمد حقوق

به عنوان یک مالیات تکلیفی، مالیات بر درآمد حقوق به پرداخت‌ کنندگان حقوق و دستمزد هنگام هر پرداخت یا تخصیص حقوق مربوط می ‌شود. این مالیات بر اساس ماده ۸۲ قانون مالیات ‌های مستقیم، از درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام‌ یافته به‌ طور نقد یا غیرنقد تحصیل می ‌کند، کسر می ‌شود.
نرخ مالیات حقوق برای هر سال مشخص می ‌شود. به عنوان مثال، حداکثر حقوق معاف از مالیات برای سال ۱۴۰۲ برابر با ۱۲ میلیون تومان تعیین شده است. این مالیات به دلیل حجم، ثبات، کارایی و سهولتی که در وصول دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
برای محاسبه مالیات حقوق، می ‌توانید از جدول مالیات حقوق مربوط به سال جاری استفاده کنید. این جدول شامل نرخ ‌های مالیاتی بر اساس میزان درآمد حقوقی است. لازم به ذکر است که مالیات حقوق جزو مالیات ‌های تکلیفی محسوب می ‌شود و پرداخت ‌کنندگان حقوق مسئول کسر و پرداخت آن هستند.

مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
• اشخاص حقیقی تا میزان 50 میلیون تومان مشمول مالیات سالانه به میزان 15 درصد؛
• اشخاص حقیقی بین 50 تا 100 میلیون تومان مشمول مالیات سالانه به میزان 20 درصد؛
• اشخاص حقیقی از 100 میلیون تومان به بالا مشمول مالیات سالانه به میزان 25 درصد.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
• شرکت ‌ها و فعالان اقتصادی مشمول مالیات بر درآمد حقوقی هستند؛
• نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی متفاوت از اشخاص حقیقی است و بر اساس قوانین مالیات‌ های مستقیم انجام می ‌شود.
خیلی از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا پایان مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدید پاسخ دهم.
1. مالیات چیست؟
همانطور که در بالای مقاله توضیح دادم مالیات یک پرداخت اجباری است که دولت‌ ها از افراد یا کسب ‌و کارها جمع‌ آوری می‌ کنند تا با استفاده از آن، هزینه‌ های خدمات عمومی دولتی، کالاها و فعالیت‌ ها را پوشش دهند.
2. مالیات حق تمبر چیست؟
همانگونه که در مقاله گفتم مالیات حق تمبر یکی از انواع مالیات‌ های مستقیم است که در ایران و دیگر کشورها اجرا می شود.
3. مالیات املاک به دو دسته تقسیم می ‌شود آن ها را نام ببرید؟
• مالیات بر درآمد املاک: این مالیات بر عهده موجر (صاحب املاک) قرار دارد؛
• مالیات نقل و انتقال املاک: این مالیات به موقعیت ‌هایی اعم از خرید، فروش، واگذاری، و انتقال املاک اشاره دارد.