تکنیک های تجزیه و تحلیل صورت های مالی

تجزیه و تحلیل صورت های مالی

تجزیه و تحلیل صورت های مالی فرآیندی است که در آن اطلاعات مالی یک سازمان یا یک شرکت را با استفاده از روش ها و ابزارهای مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهیم. هدف از تجزیه و تحلیل صورت های مالی این است که عملکرد و وضعیت مالی یک سازمان را شناسایی و تحلیل کنیم و بر اساس آن تصمیمات مناسب را بگیریم.
برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی باید ابتدا صورت های مالی را تهیه و تنظیم کنیم. صورت های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام هستند. این صورت ها باید مطابق با استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی تهیه شوند.
سپس باید روش های تجزیه و تحلیل صورت های مالی را انتخاب و اعمال کنیم. روش های تجزیه و تحلیل صورت های مالی می توانند به دو دسته اصلی تقسیم شوند: تجزیه و تحلیل افقی و تجزیه و تحلیل عمودی. تجزیه و تحلیل افقی بررسی تغییرات ارقام صورت های مالی در چند دوره مالی متوالی است. تجزیه و تحلیل عمودی بررسی نسبت های مالی بین اقلام صورت های مالی در یک دوره مالی خاص است.
نسبت های مالی ابزارهایی هستند که ارتباط بین اقلام صورت های مالی را نشان می دهند و می توانند به چهار دسته تقسیم شوند: نسبت های ترازنامه ای، نسبت های صورت سود و زیانی، نسبت های بازده سرمایه گذاری و نسبت های جریان وجوه نقدی. این نسبت ها می توانند معیارهایی برای ارزیابی توانایی پرداخت بدهی، کارایی، رشد، سودآوری و ارزش شرکت باشند.
در نهایت باید نتایج تجزیه و تحلیل صورت های مالی را تفسیر و گزارش کنیم. این کار می تواند با استفاده از جداول، نمودارها، تحلیل های کمی و کیفی و نظرات و پیشنهادات انجام شود. گزارش تجزیه و تحلیل صورت های مالی باید شفاف، دقیق، کامل و موثق باشد.

انواع اجزای صورت های مالی

انواع صورت های مالی اساسی عبارتند از
• ترازنامه: نشان دهنده دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام یک شرکت در یک تاریخ مشخص است؛
• صورت سود و زیان: نشان دهنده درآمدها، هزینه ها و سود یا زیان خالص یک شرکت در یک دوره مشخص است؛
• صورت جریان وجوه نقد: نشان دهنده منابع و مصارف وجوه نقد یک شرکت از فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی در یک دوره مشخص است؛
• صورت سود و زیان جامع: نشان دهنده تغییرات در حقوق صاحبان سهام یک شرکت ناشی از درآمدها و هزینه هایی که در صورت سود و زیان شناسایی نمی شوند، مانند ارزش بازار سهام و ارزش ارز خارجی در یک دوره مشخص است.

روش های تجزیه و تحلیل صورت های مالی

برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی، روش های مختلفی وجود دارد که می توان به این موارد اشاره کرد
• تجزیه و تحلیل افقی: این روش مقایسه تغییرات مقادیر و درصدهای صورت های مالی در چند دوره مالی است. این روش به ما نشان می دهد که شرکت چه رشد یا کاهشی در فروش، سود، دارایی ها و بدهی ها داشته است؛
• تجزیه و تحلیل عمودی: این روش مقایسه نسبت هر قلم از صورت های مالی به کل آن صورت مالی است. این روش به ما نشان می دهد که شرکت چه ساختاری از دارایی ها، بدهی ها و سرمایه دارد و چه هزینه ها و درآمدهایی را برای تولید سود دارد؛
• تحلیل نسبت ها: این روش محاسبه نسبت های مالی مختلف بر اساس اطلاعات صورت های مالی است. این روش به ما نشان می دهد که شرکت چه قابلیت پرداخت بدهی ها، چرخش دارایی ها، بازده سرمایه، رشد و سودآوری دارد؛
• تحلیل ترازنامه: این روش بررسی ترازنامه شرکت از نظر دارایی ها، بدهی ها و سرمایه است. این روش به ما نشان می دهد که شرکت چه منابعی دارد و چه تعهداتی بر عهده دارد و چه میزان سرمایه گذاری صاحبان سهام کرده اند.
برای انجام تجزیه و تحلیل صورت های مالی، مراحل زیر را می توان دنبال کرد
• انتخاب هدف و مخاطب تجزیه و تحلیل؛
• انتخاب روش و دوره تجزیه و تحلیل؛
• جمع آوری و تهیه صورت های مالی؛
• انجام محاسبات و تحلیل های لازم؛
• تفسیر و ارائه نتایج تجزیه و تحلیل.

تجزیه نسبت های صورت های مالی

تجزیه و تحلیل نسبت های مالی یکی از روش های مهم برای ارزیابی عملکرد و وضعیت مالی یک شرکت یا یک کسب و کار است. با استفاده از نسبت های مالی می توانید روابط بین اقلام مختلف صورت های مالی را بررسی کنید و نقاط قوت و ضعف، ریسک ها و فرصت ها، توانایی پرداخت بدهی ها، کارایی و سودآوری شرکت را مشخص کنید.
نسبت های مالی به چهار دسته اصلی تقسیم می شوند
• نسبت های نقدینگی: که نشان می دهند شرکت چقدر توانایی پرداخت بدهی های کوتاه مدت خود را دارد. مثلاً نسبت جاری، نسبت آنی، نسبت وجه نقد و نسبت سرمایه در گردش به کل دارایی ها؛
• نسبت های فعالیت یا کارایی: که نشان می دهند شرکت چقدر بهره وری از منابع خود دارد. مثلاً نسبت گردش موجودی کالا، نسبت گردش کل دارایی ها، نسبت متوسط دوره وصول مطالبات و نسبت گردش حساب های دریافتنی؛
• نسبت های اهرمی یا بدهی: که نشان می دهند شرکت چقدر از بدهی برای تامین منابع مالی خود استفاده کرده است. مثلاً نسبت بدهی به سرمایه خالص، نسبت بدهی به دارایی ها، نسبت پوشش سود عملیاتی و نسبت پوشش سود خالص؛
• نسبت های سودآوری: که نشان می دهند شرکت چقدر سود از فروش و فعالیت خود کسب کرده است. مثلاً نسبت سود خالص به فروش، نسبت سود عملیاتی به فروش، نسبت سود خالص به سرمایه خالص و نسبت بازده سهام عادی.

مرحله های تجزیه و تحلیل صورت های مالی

مراحل تجزیه و تحلیل صورت های مالی به شکل زیر است
• مرحله اول: جمع‌ آوری صورت های مالی سال ‌های اخیر شرکت نظیر صورت سود و زیان، صورت ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و غیره؛
ن مرحله دوم: انتخاب روش تجزیه و تحلیل صورت های مالی مطابق با هدف و نیاز تحلیل‌کننده. روش ‌های متداول عبارتند از تجزیه و تحلیل افقی، تجزیه و تحلیل عمودی، تجزیه و تحلیل نسبت ‌های مالی و تجزیه و تحلیل ترازنامه تناسبی؛
• مرحله سوم: اعمال روش انتخاب شده بر روی صورت های مالی و محاسبه شاخص ‌ها، نسبت‌ ها، تغییرات و روندهای مورد نظر. در این مرحله، اطلاعات صورت های مالی با استفاده از فرمول‌ ها، جداول، نمودارها و غیره به شکل قابل تحلیل و تفسیر تبدیل می ‌شوند؛
• مرحله چهارم: تفسیر و ارزیابی نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل صورت های مالی. در این مرحله، تحلیل‌ کننده باید نتایج را با استانداردها، معیارها، مقایسه‌ ها و اهداف خود مقایسه کند و نقاط قوت و ضعف، فرصت ‌ها و تهدیدها، ریسک ‌ها و پتانسیل‌ های شرکت را شناسایی کند؛
• مرحله پنجم: ارائه گزارش و پیشنهادات نهایی از تجزیه و تحلیل صورت های مالی. در این مرحله، تحلیل‌ کننده باید یک گزارش کامل و جامع از فرآیند و نتایج تجزیه و تحلیل صورت های مالی تهیه کند و پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد و وضعیت مالی شرکت ارائه کند.
خیلی از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا پایان مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدید پاسخ دهم.
1. تجزیه و تحلیل صورت های مالی چیست؟
همانطور که در بالای مقاله توضیح دادم تجزیه و تحلیل صورت های مالی فرآیندی است که در آن اطلاعات مالی یک سازمان یا یک شرکت را با استفاده از روش ها و ابزارهای مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهیم.
2. هدف از تجزیه و تحلیل صورت های مالی چیست؟
همانطور که در مقاله گفتم هدف از تجزیه و تحلیل صورت های مالی این است که عملکرد و وضعیت مالی یک سازمان را شناسایی و تحلیل کنیم و بر اساس آن تصمیمات مناسب را بگیریم.
3. انواع اجزای صورت های مالی را نام ببرید؟
• ترازنامه؛
• صورت سود و زیان؛
• صورت جریان وجوه نقد؛
• صورت سود و زیان جامع.
4. برای انجام تجزیه و تحلیل صورت های مالی چه مراحلی را میتوان دنبال کرد؟
• انتخاب هدف و مخاطب تجزیه و تحلیل؛
• انتخاب روش و دوره تجزیه و تحلیل؛
• جمع آوری و تهیه صورت های مالی؛
• انجام محاسبات و تحلیل های لازم؛
• تفسیر و ارائه نتایج تجزیه و تحلیل.