حسابرسی یک فرایند منظم و بی طرفانه است که برای ارزیابی و بررسی فعالیت ها و رویدادهای اقتصادی و مالی یک سازمان یا شخص انجام می شود. هدف از حسابرسی این است که اطمینان حاصل کند که صورت های مالی با اصول و استانداردهای حسابداری مطابقت دارند و تقلب یا اشتباهی وجود ندارد.
تاریخچه حسابرسی در جهان به قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد که در انگلستان اولین انجمن حسابرسان تشکیل شد. بعد از آن، این حرفه به آمریکا و سایر کشورها رفت و با توجه به رشد صنعت و تجارت، گسترش و توسعه یافت. در ایران نیز حسابرسی از سال ۱۳۱۱ با تصویب اولین قانون حسابداری شروع شد و در سال‌های بعد با تصویب قوانین و مقررات مربوطه، رسمیت و قانونیت یافت.
انواع حسابرسی معمولا به سه گروه اصلی طبقه بندی می شوند
• حسابرسی صورت های مالی (حسابرسی مستقل): این نوع حسابرسی توسط یک شخص یا سازمان ثالث و مستقل انجام می شود که از صحت و اعتبار صورت های مالی یک شرکت یا سازمان اظهار نظر می کند. این حسابرسی بر اساس استانداردهای حسابرسی عمومی پذیرفته شده و استانداردهای گزارشگری مالی انجام می شود. مثال: حسابرسی قانونی، حسابرسی مالیاتی، حسابرسی بانکی و …؛
• حسابرسی رعایتی (حسابرسی مدیریتی): این نوع حسابرسی توسط یک شخص یا سازمان داخلی انجام می شود که از رعایت قوانین، مقررات، سیاست ها و رویه های مربوط به فعالیت های یک شرکت یا سازمان اطمینان حاصل می کند. این حسابرسی بر اساس استانداردهای حرفه ای حسابرسی داخلی انجام می شود. مثال: حسابرسی کیفیت، حسابرسی ایمنی، حسابرسی اخلاقی و …؛
• حسابرسی عملیاتی (حسابرسی عملکردی): این نوع حسابرسی توسط یک شخص یا سازمان داخلی یا خارجی انجام می شود که از کارایی، اثر بخشی و بهره وری فعالیت های یک شرکت یا سازمان ارزیابی می کند. این حسابرسی بر اساس اهداف و استراتژی های تعیین شده توسط مدیریت انجام می شود. مثال: حسابرسی فرآیند، حسابرسی منابع انسانی، حسابرسی بازاریابی و … .
کار حسابرس عبارت است از بررسی و ارزیابی صورت های مالی و اسناد حسابداری یک سازمان یا شرکت به منظور کشف تقلب، اشتباه، یا ناهمخوانی با استانداردهای حسابداری. حسابرس باید اظهارنظری مستقل و متخصصانه در مورد صحت و اعتبار صورت های مالی ارائه دهد.
حسابرس باید دارای مهارت های حسابداری، تحلیل اطلاعات، ریاضیات، ارتباطات، و کار گروهی باشد. همچنین باید آشنا با نرم افزارهای حسابداری و استانداردهای حسابرسی باشد.
حسابرسی انواع گوناگونی دارد. برخی از انواع رایج حسابرسی عبارتند از
• حسابرسی صورت های مالی: این نوع حسابرسی هدف اصلی آن اعتباردهی به صورت های مالی است. حسابرس مستقل در این حسابرسی اظهار نظر می کند که آیا صورت های مالی مطابق با اصول حسابداری تهیه شده اند یا خیر؛
• حسابرسی رعایت: این نوع حسابرسی تعیین میزان رعایت احکام، سیاست ها، پیمان ها، قوانین و مقررات دولتی و کنترل های داخلی توسط شرکت های مورد رسیدگی است؛
• حسابرسی عملیاتی: این نوع حسابرسی ارزیابی کارایی و اثر بخشی فعالیت ها و عملیات یک سازمان است. حسابرس عملیاتی در این حسابرسی توصیه هایی برای بهبود عملکرد و رفع نواقص ارائه می دهد.
بررسی های حسابداری و حسابرسی دو فعالیت مرتبط با اطلاعات مالی سازمان ها هستند که هدف آن ها افزایش اعتماد و کارایی بازارها و ذی نفعان است. بررسی های حسابداری شامل ثبت، تجزیه و تحلیل و گزارش دهی اطلاعات مالی سازمان ها به صورت دوره ای و بر اساس استانداردهای حسابداری می باشد.
بررسی های حسابرسی شامل بررسی و ارزیابی صحت و انطباق گزارش های مالی سازمان ها با قوانین و مقررات مربوطه می باشد. حسابرسان مستقل از سازمان ها و بدون تعارض منافع، نظر خود را در مورد کیفیت اطلاعات مالی ارائه می دهند.
برای ورود به حرفه حسابداری، لازم است که دارای مدرک کارشناسی در رشته حسابداری یا موارد مشابه باشید. برای ورود به حرفه حسابرسی، علاوه بر مدرک کارشناسی، باید از آزمون‌های مربوط به حسابرسی مانندCPA (Certified Public Accountant) یا CIA (Certified Internal Auditor) قبول شوید و مجوز حسابرسی را دریافت کنید. همچنین، برای انجام حسابرسی در برخی از صنایع خاص، ممکن است نیاز به داشتن مدرک یا تجربه مرتبط با آن صنعت باشد.
استانداردهای حسابرسی مجموعه ای از قواعد و دستورالعمل هایی هستند که حسابرسان باید در انجام حسابرسی رعایت کنند. این استانداردها به منظور افزایش کیفیت، اعتبار و یکنواختی خدمات حسابرسی طراحی شده اند.
به طور کلی، سه نوع اصلی از استانداردهای حسابرسی وجود دارد
• استانداردهای عمومی: این استانداردها مربوط به ویژگی های شخصی و حرفه ای حسابرسان هستند. برای مثال، حسابرس باید مستقل، صادق، شایسته و متعهد باشد؛
• استانداردهای گزارشگری: این استانداردها مربوط به نحوه ارائه گزارش حسابرسی به اشخاص ذی‌نفع هستند. برای مثال، گزارش حسابرسی باید شفاف، مفهومی، کامل و موضوعی باشد؛
• استانداردهای میدانی: این استانداردها مربوط به نحوه انجام فعالیت های حسابرسی در محل سازمان هستند. برای مثال، حسابرس باید برنامه ریزی مناسبی داشته باشد، شواهد کافی و معتبری جمع آوری کند و کنترل های داخلی را ارزیابی کند.
در ایران، استانداردهای حسابرسی توسط کمیته حسابرسی کشور تدوین و اعلام می شوند.
موسسه حسابرسی یک نهاد یا شرکت است که خدمات حسابرسی را به مشتریان خود ارائه می دهد. حسابرسی یعنی بررسی و ارزیابی صورت های مالی یک سازمان، شرکت یا موسسه توسط یک فرد یا گروه مستقل و متخصص. هدف از حسابرسی این است که اطمینان حاصل کند که صورت های مالی با اصول و استانداردهای حسابداری و حسابرسی مطابقت دارند و تقلب یا اشتباهی در آن ها وجود ندارد.
حسابرسی می تواند انواع مختلفی داشته باشد، مانند حسابرسی قانونی، حسابرسی داخلی، حسابرسی عملکرد، حسابرسی مالیاتی و غیره. هر نوع حسابرسی ممکن است هدف، مبنا، روش و گزارش خاص خود را داشته باشد.
حسابرس یک فرد یا گروه است که حسابرسی را انجام می دهد. حسابرس باید دارای صلاحیت، تجربه، دانش و اخلاق حرفه ای باشد. حسابرس می تواند مستقل یا غیرمستقل باشد. حسابرس مستقل کسی است که از سازمان یا شرکتی که حسابرسی می کند، مستقل و بی‌طرف است. حسابرس غیرمستقل کسی است که به نحوی با سازمان یا شرکتی که حسابرسی می کند، وابسته یا مرتبط است.
از شما همراهان عزیز ممنونم که من را تا اینجای مقاله همراهی کردین.
میخواهم به مهم ترین سوالاتی که شما عزیزان از آکادمی دکتر مژگان مدحج پرسیدین پاسخ دهم.
1. هدف از حسابرسی چیست؟
همانطور که در بالای مقاله توضیح دادم هدف از حسابرسی این است که اطمینان حاصل کند که صورت های مالی با اصول و استانداردهای حسابداری مطابقت دارند و تقلب یا اشتباهی وجود ندارد.
2. انواع حسابرسی را نام ببرید؟
• حسابرسی صورت های مالی (حسابرسی مستقل)؛
• حسابرسی رعایتی (حسابرسی مدیریتی)؛
• حسابرسی عملیاتی (حسابرسی عملکردی).
3. استاندارد های حسابرسی چیست؟
همانطور که در بالای مقاله گفتم استانداردهای حسابرسی مجموعه ای از قواعد و دستورالعمل هایی هستند که حسابرسان باید در انجام حسابرسی رعایت کنند.
2 پاسخ
چه شرکتهایی نیاز به حسابرسی دارند؟
در ایران، شرکت ها و اشخاصی که ملزم به انجام حسابرسی هستند عبارتند از:
شرکت های پذیرفته شده یا متقاضی پذیرش در بورس اوراق بهادار و شرکت های تابعه و وابسته به آن ها.
شرکت های سهامی عام و شرکت های تابعه و وابسته به آن ها.
مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت ها، سازمان ها و مؤسسات تابعه و وابسته به آن ها.
اشخاص حقیقی و حقوقی بر اساس حجم فعالیت، از جمله شرکت های سهامی خاص و سایر شرکت ها، مؤسسات انتفاعی غیرتجاری، شرکت ها و مؤسسات تعاونی و اتحادیه های آن ها، و اشخاص حقیقی که طبق مقررات قانونی موظف به نگهداری دفاتر قانونی می باشند.
همچنین، بر اساس آخرین اطلاعیه ها، شرکت ها و اشخاصی که جمع کل ناخالص درآمد (فروش کالا و یا ارائه خدمات) آن ها بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال یا جمع دارایی های آن ها بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال باشد، مشمول حسابرسی می باشند. در صورت عدم ارائه گزارش حسابرسی، مشمول جریمه ای معادل ۲۰٪ مالیات متعلق خواهند بود.