صورت های معاملات فصلی

معاملات فصلی چیست در این مقاله قصد داریم تا شما را با این موضوع مهم آشنا کنیم، ضمن اینکه به مبحث و سوال اصلی معاملات فصلی چیست می پردازیم، همچنین به مشمولیت ها و معافیت های انواع کسب و کارها خواهیم پرداخت.

معاملات فصلی، یک سیستم مالیاتی است که در آن افراد حقیقی و حقوقی موظفند در پایان هر فصل، که معمولاً سه ماهه است، گزارشی از تمام معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این گزارش شامل جزئیات کامل معاملات انجام شده، مانند مبلغ معامله، تاریخ انجام، و نام افراد درگیر در معاملات است. هدف از این سیستم، جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش شفافیت اقتصادی است.
برای ارسال صورت معاملات فصلی، مودیان مالیاتی باید اطلاعات مربوط به خرید و فروش‌ های خود را در بازه زمانی مقرر از طریق سامانه معاملات فصلی الکترونیکی ارسال کنند.

صورت های معاملات فصلی چیست؟

سازمان امور مالیاتی برای اینکه دقت و شفافیت را در روند مالیات افزایش دهد اقدام به دریافت صورتحساب معاملات خرید و فروش صاحبان کسب و کار ها می کنند. این معاملات می توانند در بازه های کوتاه مدت و بلند مدت باشند.

در ماده 169 مالیات های مستقیم به سه مورد اساسی اشاره شده است:

طبق این ماده همه ارگان هایی که خرید و فروش انجام می دهند اعم از شرکت های خصوصی و… باید صورت خرید و فروش خود را در عرض یک ماه به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. ارسال این مدارک می توانند به صورت الکترونیکی باشند.

تاخیر در ارسال موجب جریمه می شود

مورد دومی که در این ماده آمده است که نیازی نیست معاملات کوچک را هر ماه ارسال کرد بلکه می توان هر سه ماه یکبار معاملات کوچک و بزرگ را باهم ارسال کرد.

مورد سوم موضوع کارت اقتصادی می باشد، موضوعی که برای سازمان امور مالیاتی اهمیت دارد وجود کد اقتصادی در معاملات می باشد.

تفاوت صورت معاملات فصلی با ارزش افزوده

• اشتباهی که اکثر افراد می کنند این است که فکر می کنند باید بابت معاملات فصلی و ارزش افزوده هر کدام به صورت جداگانه مالیات پرداخته شود در صورتی که دو تفاوت عمده صورت معاملات فصلی و ارزش افزوده در همین نکته نهفته است
• صورت معاملات فصلی فقط یک گزارش است، گزارشی از تمام معاملات خرید و فروش در یک فصل می باشد، در صورتی که ارزش افزوده فقط یک عدد کلی از میزان فروش یک کسب و کار است.
• اما به عنوان دومین تفاوت می توان گفت که به ازای معاملات فصلی هیچ مبلغی به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمی شود.

اما به ازای اظهارنامه ارزش افزوده باید مبلغ مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود.

چه اطلاعاتی را باید در صورت معاملات فصلی درج کرد؟!

طبق ماده 169 همه مودیان وظیفه دارند که تمامی اطلاعات مربوط به قراردادهای خود و معاملات خود را ثبت و به سازمان امور مالیاتی گزارش کنند.

در واقع هر مودی بر اساس نوع معامله یا قراردادی که منعقد می شود اطلاعات متفاوتی ارائه می کنند. اطلاعاتی که باید به سازمان امور مالیاتی ارائه شود بر طبق موارد زیر می باشد:

• از لحاظ هویتی باید اطلاعات هویتی هر دو فرد معامله قید شود.
• تمامی اطلاعات مربوط به مجوز های دو طرف قرارداد
• میزان سرمایه و اطلاعات مربوط به مالی و پولی و البته اعتباری طرفین
• اطلاعات مربوط به ارزش افزوده
• دارایی ها، اموال و املاک، حتی اطلاعات مربوط به نقل و انتقال آنها

البته ناگفته نماند یکی از مباحث مهم و اصلی درج شماره اقتصادی خریدار و فروشنده در صورتحساب ها می باشد، همچنین در مواردی که فرد در حیطه صادرات و واردات فعالیت می کند باید شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی و کد گمرک ترخیص کننده و حتی شماره اقتصادی خارجی( در موارد وارداتی) را وارد کرد.

• مهلت ارسال صورت معاملات فصلی
• همه کسب و کارها و فروشنده ها موظف هستند که در دوره های سه ماهه و در پایان هر فصل (فصول شمسی) صورت معاملات فصلی خودشان را به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.

یعنی همه کسب و کارها باید یک گزارش برای فصل بهار، یکی برای تابستان و همچنین پائیز و زمستان ارائه کنند.

همه مودیان تا 45 روز پس از پایان هر فصل وقت دارند که صورت های معاملات فصلی خود را ارسال کنند. به طور مثال تا 15 بهمن ماه مهلت ارسال صورت های معاملات فصلی پائیز می باشد. البته ناگفته نماند که گاهی اوقات به تشخیص وزیر اقتصاد و دارایی این مهلت تمدید می شود.

• نحوه ارسال صورت معاملات فصلی
• بر طبق ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم فقط یک روشی برای ارسال صورت های معاملات فصلی وجود دارد، بنابراین روش الکترونیکی تنها روش مورد تائید سازمان امور مالیاتی می باشد و سازمان امور مالیاتی تحت هیچ شرایطی صورت معاملات را به صورت دستی تحویل نمی گیرد. البته یک روش دیگر این است که مودی، نرم افزار صورت معاملات فصلی را از سایت سازمان امور مالیاتی دانلود کند و تا وقتی که گزارش خود را به صورت کامل وارد کند نیازی به اینترنت نیست و فقط زمان ارسال گزارش است که باید به اینترنت متصل شوند.

• مشمولین ارسال صورت معاملات فصلی
• در ماده ی 169 قانون مالیاتهای مستقیم یکسری تبصره وجود دارد مثل تبصره 3 که در آن قید شده، سه گروه باید صورت های معاملات فصلی خود را ارسال کنند.

در ذیل به این سه گروه می پردازیم

• اشخاص حقوقی (شرکت ها)
• اشخاص حقیقی ( مشاغل گروه اول)
• صاحبان مشاغل، مشمولین اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده.

اشخاص حقوقی

منظور از اشخاص حقوقی تمامی شرکت ها می باشد که به صورت رسمی ثبت شده اند. تمامی این شرکت ها باید صورت معاملات فصلی خود را از طریق سامانه امور مالیاتی ارسال کنند.

اگر شرکتی ثبت کرده اید که فعالیتی در آن ندارید نیازی به ارسال صورت معاملات فصلی نیست ولی بهتر است یک نامه عدم فعالیت به سازمان امور مالیاتی ارسال کنید.

اشخاص حقیقی

در بند 3 آمده است که تمام افرادی که به صورت انفرادی کارهای تجاری انجام می دهند یا یک کسب و کار یکنفره دارند. یا حتی گروهی موظف به ارسال صورت معاملات فصلی خود هستند.

صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده

در بند آخر این تبصره آمده است که تمامی افراد مشمول مالیات بر ارزش افزوده باید لیست معاملات فصلی خود را ارسال کنند، اگر نمی دانید که مشمول هستید یا خیر، مقاله مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید.

موارد معاف از ارسال صورتحساب

• خرید و فروش، سود و کارمزد اوراق بهادار
• خرید و فروش سهام الشرکه و حق تقدم سهام یا سهام الشرکه
• سود و کارمزد جریمه‌ های بانک‌ها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و صندوق‌های قرض‌الحسنه
• حق عضویت اعضاء مجامع حرفه‌ای، احزاب و انجمن‌ها و تشکل‌های غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذی‌صلاح
• کمک‌ها، جوایز و هدایای بلاعوض
• مبالغی که تحت عناوین جریمه یا خسارت، انواع عوارض و مالیات (به‌ استثناء مالیات و عوارض قانون مالیات بر ارزش افزوده) حق ثبت، حق تمبر، حقوق گمرکی و موارد مشابه به دستگاه‌های اجرائی پرداخت می‌شود.
• وجوه پرداختی بابت حق نگهداری (شارژ) ساختمان محل فعالیت و آبونمان‌های پرداختی.

جریمه عدم ارسال گزارش فصلی چیست؟ جریمه دیرکرد ماده 169

در ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص جریمه عدم ارسال صورت معاملات فصلی آمده است:

• الف) در صورت «عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود مشمول جریمه‌ای معادل ده درصد (10%) مبلغ مورد معامله‌ای که بدون رعایت ضوابط فوق انجام شده است خواهند بود
• ب) عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور طبق دستورالعمل صادره مشمول جریمه‌ای معادل یک درصد (1%) معاملاتی که فهرست آن‌ها ارائه نشده است خواهد بود
• ج) استفاده کنندگان از شماره اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بر درآمد و همچنین جرائم موضوع این ماده با اشخاصی که شماره اقتصادی آنان مورد استفاده قرار گرفته است مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
• د) در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری و فروشنده نسبت به اجرای تکلیف قانونی خود مبنی بر تکمیل فرم امتناع و ارسال آن به اداره امور مالیاتی خود اقدام نماید خریدار با توجه به مسئولیت تضامنی مشمول جریمه‌ای معادل 10% مبلغ مورد معامله خواهد بود.
• ه) عدم ارائه صورتحساب‌های مربوط به خریدهای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای “الف” و”ب” ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم در سال عملکرد و سال بعد از آن که مورد درخواست ماموران مالیاتی قرار می گیرد مشمول جریمه‌ای معادل 10% مبلغ صورتحساب‌های ارائه نشده خواهد بود.
• و) هرگونه جعل، تقلب، معاملات غیرواقعی، سوء استفاده و تبانی اشخاص موضوع دستورالعمل 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم در ارتباط با صدور صورتحساب و شماره اقتصادی خلاف مقررات بوده و ضمن مسئولیت تضامنی، مطابق با قانون مبارزه با پولشویی، قانون ارتقاء سلامت نظام اداری مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و سایر قوانین و مقررات مربوطه اقدام خواهد گردید.
• ز) هرگاه سازمان امور مالیاتی کاربرد وسایل و روش‌های، صورتحساب‌ها و فرم‌هایی را جهت نگهداری حساب برای هر گروه از مودیان ضروری تشخیص دهد. مودیان مکلف به رعایت آن‌ها هستند، عدم رعایت موارد مذکور در مورد مودیانی که مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند؛ موجب بی اعتباری دفاتر مربوط خواهد بود و در مورد سایر مودیان موجب تعلق جریمه‌ای معادل بیست درصد (20%) مالیات منبع مربوط است.
• ح) چنانچه ادارات امور مالیاتی ذیربط موقع رسیدگی، به موارد تخلفی مانند جعل، تقلب، معاملات غیر واقعی و تبانی و سوء استفاده راجع به صورتحساب و شماره اقتصادی برخورد نمایند، موظفند از طریق اداره کل ذیربط به دادستانی انتظامی‌ مالیاتی گزارش نمایند؛ تا در مواقع ضرورت متخلفین تحت پیگرد قضایی قرار گیرند. اقدام به تعقیب قضایی، مانع مطالبه و وصول جرائم مالیاتی موضوع ماده 169 مکرر نخواهد بود.
• ط) اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای (الف) و (ب) ماده (95) قانون مالیات‌های مستقیم مکلف به نگهداری صورتحساب‌های مربوط به خریدهای خود در سال عملکرد و سال بعد از آن هستند و در صورت درخواست ماموران مالیاتی باید به آنان ارائه دهند، در غیر این صورت مشمول جریمه‌ای معادل (10%) صورتحساب‌های ارائه نشده خواهند بود.
• ی) جرائم ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم غیرقابل بخشش است و از طریق مقررات اجرایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم قابل وصول خواهد بود.
• اگر خریدار یا فروشنده از اعلام کد اقتصادی خود امتناع کردند چه کار باید انجام دهیم؟
• اگر خریدار و یا فروشنده از بیان کد اقتصادی خود امتناع نمایند، طرف دیگر معامله باید کد اقتصادی خود را به همراه مشخصات طرف مقابل به سازمان امور مالیاتی ارسال کند در این صورت فقط شخصی که کد اقتصادی ارائه نداده مشمول جریمه خواهد شد و طرف دیگر معامله دچار مشکل نمی شود.